Czym jest autoklaw i jak działa?
Tags
sterylizator sterylizacja autoklaw
Autoklaw to urządzenie które możemy spotkać nie tylko w szpitalu, czy gabinecie zabiegowym, ale również salonie kosmetycznym, studiu tatuażu czy piercingu. Jest niezbędny wszędzie tam, gdzie dowolne narzędzie ma kontakt ze skórą i może dojść do przerwania ciągłości skóry. Narzędzia nie wystarczy spryskać czy zamoczyć w środku dezynfekującym. Aby zapewnić bezpieczeństwo sobie i kolejnym pacjentom czy klientom należy przeprowadzić prawidłową sterylizację - autoklawowanie.

Czym jest autoklaw?

Autoklaw to potoczna nazwa sterylizatora parowego. Jest to zbiornik, w którym po hermetycznym zamknięciu, przeprowadza się parowo-ciśnieniową sterylizację. Główne naczynie autoklawu, musi posiadać odpowiednią grubość ścian, która umożliwia uzyskanie wysokiego ciśnienia wewnątrz zbiornika. Dzięki podwyższonemu ciśnieniu, można zwiększyć temperaturę kąpieli wodnej z 100°C do nawet 134°C.  

Klasy autoklawów.

Według europejskiej normy EN 13060, autoklawy możemy podzielić na 3 klasy - N, S i B.  Najniższą klasą jest klasa N. Wykorzystują one próżnię termodynamiczną do usunięcia powietrza z urządzenia, bez użycia pompy ciśnieniowej. W związku z tym, można w nich sterylizować wyłącznie narzędzia proste i nieopakowane.
 
Autoklawy klasy B wykorzystują frakcyjną próżnię wstępną. Polega ona na cyklicznych impulsach próżni i wstrzyknięciach pary wodnej, które całkowicie usuwają powietrze z komory urządzenia. Umożliwia to wyjałowienie każdego rodzaju narzędzia, jest to najskuteczniejsza obecnie metoda sterylizacji. Klasa S jest pośrednią klasą sterylizacji, wykorzystuje jednostopniową próżnię wstępną. 

Rozmiar ma znaczenie.

Na rynku znajdziemy wiele rozmiarów autoklawów, charakteryzowanych przez pojemność w litrach. Najmniejsze będą miały ok. 2,5 litra pojemności. Świetnie sprawdzą się np. w gabinetach kosmetycznych. Wśród popularnych modeli znajdziemy pojemności 8L, 12L, 18L czy 22L. Przy wyborze, warto zwrócić uwagę na wymiary wewnętrzne komory oraz koszyków do sterylizacji, aby upewnić się, czy posiadane narzędzia zwyczajnie się w nich zmieszczą. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że im większa pojemność urządzenia, tym więcej miejsca musimy na nie przeznaczyć. 

Co ciekawe, największy na świecie autoklaw znajduje się na wyposażeniu niemieckiej agencji kosmicznej DLR. Urządzenie ma aż 27 metrów długości, średnicę 6,5m. Waży w przybliżeniu 165 ton!. Jest wykorzystywany do produkcji m.in. skrzydeł samolotów. 

Działanie autoklawu

Sterylizacja w autoklawie jest procesem całkowicie naturalnym, nie wykorzystującym środków chemicznych, które mógłby przynieść negatywny skutek po kontakcie ze skórą pacjenta lub klienta. Każdy autoklaw jest zbudowany z komory głównej, pokrywy, termometru, manometru oraz zaworu bezpieczeństwa. Zawór bezpieczeństwa uniemożliwia rozsądzenie autoklawu przez wygenerowanie zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrz. Pakiety z narzędziami umieszcza się na specjalnych tackach - koszykach. Koszyki wkłada się do komory głównej autoklawu i szczelnie zamyka pokrywę. 

Procedura sterylizacji dzieli się na 4 etapy: 

  • opróżnianie
  • wyrównanie
  • sterylizacja
  • schładzanie


W pierwszym etapie, powietrze w komorze jest zastępowane parą wodną. W drugim, następuje kompensacja temperatury. Następnie narzędzia są wyjaławiane i schładzane. Po zakończonym etapie, sterylne pakiety z narzędziami można przekazać do kolejnego wykorzystania. Jeśli rękaw lub koperta zostanie uszkodzona, narzędzie nie może być użyte do zabiegu. Koniecznie należy powtórzyć proces sterylizacji.

 
Testy

Każdą procedurę reprocesowania należy potwierdzić testem sterylizacji. Pasek testowy, np. Twindicator umieszcza się w autoklawie razem ze wsadem. Po wyjęciu narzędzi, sprawdzamy na teście czy proces przebiegł prawidłowo.  Testy do autoklawu dzielą się na klasy, od 1 do 6, wg. normy PN EN ISO 11140. 
Raz na kwartał, lub w sytuacjach szczególnych jak np. naprawa autoklawu, należy przeprowadzić test Sporal A.