Bagasoza

Bagasoza to rodzaj alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych, spowodowanego wdychaniem pyłu bagassy – włóknistego odpadu powstającego po przetwarzaniu trzciny cukrowej. Jest to choroba zawodowa, najczęściej spotykana u pracowników przemysłu cukrowniczego.

Przyczyny i mechanizm rozwoju

• Główną przyczyną bagasozy jest ekspozycja na pleśnie rosnące na bagassie, zwłaszcza Thermoactinomyces sacchari, Aspergillus fumigatus oraz Micropolyspora faeni.
• Wdychane zarodniki grzybów dostają się do płuc, gdzie układ odpornościowy rozpoznaje je jako zagrożenie i wywołuje stan zapalny.
• Powtarzająca się ekspozycja prowadzi do nadwrażliwości płuc i może spowodować trwałe uszkodzenie tkanki płucnej (zwłóknienie).

Objawy bagasozy

Choroba może przebiegać w formie ostrej, podostrej lub przewlekłej:

• Ostra bagasoza (rozwija się kilka godzin po ekspozycji): 
  • Gorączka, dreszcze
  • Bóle mięśni i stawów
  • Kaszel, duszność
  • Osłabienie, bóle głowy
  • Świszczący oddech
• Podostra bagasoza (rozwija się stopniowo w ciągu tygodni lub miesięcy):
  • Przewlekły kaszel
  • Uczucie zmęczenia
  • Stopniowo nasilająca się duszność
  • Bóle w klatce piersiowej
• Przewlekła bagasoza (rozwija się po latach ekspozycji):
  • Postępujące uszkodzenie płuc
  • Duszność nawet przy niewielkim wysiłku
  • Zmiany zwłóknieniowe w płucach, prowadzące do niewydolności oddechowej
  • Utrata masy ciała

Diagnostyka

Rozpoznanie bagasozy opiera się na:

• Wywiadzie zawodowym – ekspozycja na pył bagassy.
• Badaniach obrazowych – RTG lub tomografia komputerowa klatki piersiowej pokazują zmiany zapalne i włóknienie płuc.
• Testach immunologicznych – obecność przeciwciał przeciwko pleśniom.
• Testach czynnościowych płuc – mogą wykazać restrykcyjne zaburzenia wentylacji.

Leczenie

• Unikanie dalszej ekspozycji – najważniejszy krok w zatrzymaniu choroby.
• Kortykosteroidy – stosowane w ostrych przypadkach w celu zmniejszenia stanu zapalnego.
• Tlenoterapia – dla pacjentów z zaawansowaną niewydolnością oddechową.
• Rehabilitacja oddechowa – pomaga poprawić wydolność płuc.

Zapobieganie bagasozie

• Poprawa warunków pracy – stosowanie masek ochronnych i systemów wentylacji w zakładach przetwarzających trzcinę cukrową.
• Przechowywanie bagassy w suchych warunkach – aby zapobiegać rozwojowi pleśni.
• Regularne badania lekarskie pracowników – wczesne wykrycie zmian płucnych pozwala na szybkie działanie.