Ankylosing spondylitis - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Tags
zesztywnienie kręgosłupa zapalenie stawów kręgosłupa Ankylozing spondylitis
Ankylosing spondylitis (AS), czyli zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, jest przewlekłą, postępującą chorobą reumatyczną, która prowadzi do stopniowego zesztywnienia kręgosłupa. Choroba ta najczęściej dotyka młodych dorosłych, zazwyczaj między 20. a 30. rokiem życia, i występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. Ankylozing spondylitis zalicza się do grupy tzw. spondyloartropatii zapalnych i jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje własne tkanki organizmu, wywołując stan zapalny.


Pierwsze objawy choroby często są trudne do rozpoznania, ponieważ mogą przypominać inne schorzenia. Wśród najczęstszych symptomów zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa można wymienić:
  1. Ból i sztywność kręgosłupa – zwłaszcza w okolicy lędźwiowej i krzyżowej, zwykle pojawiające się po okresie bezruchu, na przykład rano po przebudzeniu. Ból ten często zmniejsza się po aktywności fizycznej.
  2. Ból bioder i stawów krzyżowo-biodrowych – ból może promieniować do pośladków lub ud i ma charakter przewlekły, często nasilający się przy dłuższym siedzeniu.
  3. Zaburzenia postawy – w miarę postępu choroby może dojść do charakterystycznego zesztywnienia kręgosłupa, co prowadzi do tworzenia tzw. "kifozji", czyli pochylenia się do przodu.
  4. Zmniejszona ruchomość kręgosłupa – zwłaszcza w późniejszych stadiach choroby, ograniczenia ruchomości w różnych kierunkach.
  5. Objawy ogólnoustrojowe – niektórzy pacjenci mogą doświadczać ogólnego zmęczenia, utraty apetytu, a nawet gorączki.


Dokładne przyczyny ankylozing spondylitis nie są znane, ale badania sugerują, że kluczową rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka jest obecność genu HLA-B27. Osoby posiadające ten gen są bardziej narażone na rozwinięcie zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, choć nie jest to jedyny warunek. Wpływ na rozwój choroby mogą mieć także zakażenia bakteryjne, zwłaszcza te, które aktywują odpowiedź immunologiczną organizmu.


Rozpoznanie AS może być trudne, zwłaszcza we wczesnych stadiach. Proces diagnostyczny obejmuje:
  1. Wywiad medyczny i badanie fizykalne – lekarz zbiera informacje na temat objawów oraz wykonuje testy oceniające ruchomość kręgosłupa i stawów.
  2. Badania obrazowe – w tym zdjęcia rentgenowskie, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, które pomagają w wykryciu stanów zapalnych oraz uszkodzeń stawów i kości.
  3. Badania laboratoryjne – test na obecność genu HLA-B27 oraz badania krwi mogące wykazać wskaźniki zapalne, takie jak OB (odczyn Biernackiego) czy CRP (białko C-reaktywne).


Celem leczenia AS jest złagodzenie bólu, zmniejszenie stanu zapalnego oraz zapobieganie zesztywnieniu kręgosłupa. Leczenie może obejmować:
  1. Farmakoterapia:
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – są podstawowym leczeniem przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Leki biologiczne – inhibitory TNF (czynnik martwicy nowotworów) lub inhibitory IL-17, stosowane w cięższych przypadkach.
Kortykosteroidy – stosowane rzadziej, głównie w ostrych zaostrzeniach choroby.

   2. Fizjoterapia:
Regularne ćwiczenia i fizjoterapia pomagają zachować ruchomość stawów, wzmacniają mięśnie i zapobiegają przykurczom.
Ćwiczenia oddechowe mogą być również pomocne, zwłaszcza jeśli choroba wpływa na ruchomość klatki piersiowej.

   3. Zabiegi operacyjne:
W bardzo zaawansowanych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie operacji ortopedycznych, takich jak endoprotezoplastyka stawów biodrowych.

   4. Modyfikacje stylu życia:
Rzucenie palenia, zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna oraz dbanie o prawidłową postawę ciała to istotne elementy wspierające leczenie choroby.

  5. Powikłania i jakość życia
Nieleczona lub źle kontrolowana choroba może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak osteoporoza, deformacje kręgosłupa, a nawet trudności w oddychaniu, gdy dojdzie do zajęcia stawów żebrowo-kręgowych. Istotne jest więc jak najwcześniejsze rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Pacjenci mogą osiągnąć lepszą jakość życia poprzez regularne leczenie, rehabilitację i modyfikacje stylu życia.


Ankylozing spondylitis to choroba wymagająca wieloletniego leczenia i monitorowania. Mimo że jest to schorzenie przewlekłe i postępujące, wczesna diagnoza oraz kompleksowe podejście terapeutyczne mogą znacznie poprawić komfort życia pacjenta, spowolnić postęp choroby oraz zmniejszyć ryzyko powikłań.