Amoeboma: Rzadka Komplikacja Amebozy
Amoeboma to rzadkie, ale poważne powikłanie amebozy, choroby pasożytniczej wywoływanej przez pierwotniaka Entamoeba histolytica. Amoeboma objawia się jako guzowata masa w ścianie jelita, która może być mylona z nowotworem jelita grubego. Choć ameboza jest powszechnie znana jako przyczyna biegunki i ropni wątroby, amoeboma stanowi mniej znane, lecz groźne powikłanie tej choroby.

Amoeboma powstaje w wyniku przewlekłego zakażenia Entamoeba histolytica w jelicie grubym, najczęściej w okrężnicy. Zamiast typowych objawów amebozy, takich jak ostra biegunka i bóle brzucha, w przypadku amoebomy dochodzi do przewlekłego zapalenia, które prowadzi do tworzenia się guzowatych mas zapalnych. Zmiany te powstają w wyniku reakcji immunologicznej organizmu na obecność pasożyta. Proces ten obejmuje naciekanie tkanek przez komórki zapalne, powstawanie martwicy oraz proliferację fibroblastów, co ostatecznie prowadzi do tworzenia się guza.


Amoeboma może przez długi czas pozostawać bezobjawowa, jednak w miarę jej wzrostu pacjenci mogą doświadczać objawów związanych z obecnością masy w jelicie.
Do typowych objawów amoebomy należą:
  1. Bóle brzucha: Uporczywy ból brzucha, najczęściej zlokalizowany w dolnej części brzucha, może być jednym z pierwszych objawów. Ból jest spowodowany stanem zapalnym oraz naciskiem guza na okoliczne struktury.
  2. Zaparcia lub biegunka: Pacjenci mogą zgłaszać zmienione nawyki jelitowe, takie jak naprzemienne epizody biegunki i zaparć.
  3. Krwawienie z odbytu: Krwawienie z odbytu, choć rzadkie, może wystąpić w wyniku owrzodzenia guza.
  4. Guz w jamie brzusznej: W zaawansowanych przypadkach amoeboma może być wyczuwalna jako guz w jamie brzusznej, co może prowadzić do podejrzenia nowotworu jelita grubego.


Rozpoznanie amoebomy jest trudne, ponieważ objawy mogą przypominać inne choroby jelit, takie jak rak jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna lub gruźlica jelitowa. Proces diagnostyczny obejmuje:
  1. Wywiad medyczny i badanie fizykalne: Lekarz może podejrzewać amoebomę na podstawie wywiadu, zwłaszcza jeśli pacjent podróżował do regionów endemicznych dla amebozy, oraz na podstawie objawów klinicznych.
  2. Badania kału: Wykrycie cyst lub trofozoitów Entamoeba histolytica w próbce kału może potwierdzić obecność pasożyta.
  3. Badania obrazowe: Kolonoskopia oraz badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI), mogą pomóc w wykryciu guzowatych zmian w jelicie grubym.
  4. Biopsja: Aby odróżnić amoebomę od nowotworu, konieczne może być pobranie wycinka zmienionej tkanki do badania histopatologicznego. Biopsja może wykazać obecność martwicy, nacieku zapalnego oraz trofozoitów Entamoeba histolytica.


Leczenie amoebomy obejmuje farmakoterapię skierowaną przeciwko Entamoeba histolytica, a w niektórych przypadkach interwencję chirurgiczną. Standardowe leczenie obejmuje:
  1. Leki przeciwpasożytnicze: Metronidazol lub tynidazol są lekami pierwszego rzutu w leczeniu amebozy, w tym amoebomy. Działają one przeciwko trofozoitom pasożyta, niszcząc je w jelicie oraz w tkankach poza jelitem.
  2. Leki luminalne: Aby zapobiec nawrotom zakażenia, podaje się leki działające w świetle jelita, takie jak paromomycyna, które eliminują cysty pasożyta.
  3. Interwencja chirurgiczna: W przypadku dużych guzów, które powodują niedrożność jelit lub są trudne do odróżnienia od nowotworu, może być konieczne leczenie chirurgiczne. Polega ono na usunięciu zmiany lub wykonaniu resekcji części jelita.


Rokowania dla pacjentów z amoebomą są zazwyczaj dobre, jeśli choroba zostanie wcześnie zdiagnozowana i odpowiednio leczona. Zastosowanie skutecznych leków przeciwpasożytniczych zazwyczaj prowadzi do regresji zmian zapalnych i ustąpienia objawów.
Zapobieganie amoebomozie, a tym samym amoebomie, obejmuje:
  1. Higiena osobista: Mycie rąk przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety jest kluczowe w zapobieganiu zakażeniu Entamoeba histolytica.
  2. Unikanie niebezpiecznej wody i żywności: W regionach, gdzie ameboza jest endemiczna, należy unikać picia nieprzegotowanej wody oraz spożywania nieumytych owoców i warzyw.
  3. Wczesne leczenie amebozy: Szybkie leczenie amebozy może zapobiec rozwojowi powikłań, takich jak amoeboma.


Amoeboma to rzadkie powikłanie przewlekłej amebozy, które może prowadzić do poważnych objawów ze strony jelit i być mylone z nowotworem jelita grubego. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie farmakologiczne są kluczowe dla zapobiegania poważnym komplikacjom i zapewnienia pełnego powrotu do zdrowia. Regularne badania i profilaktyka są niezbędne, zwłaszcza w regionach o wysokiej częstości występowania amebozy.