Terapie światłem w dermatologii - od UVB po laseroterapie
Tags
fototerapia
Terapie światłem (fototerapie) w dermatologii to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, która od wielu lat znajduje zastosowanie w leczeniu licznych chorób skóry. Od tradycyjnych metod, takich jak naświetlanie promieniowaniem UVB, po nowoczesne techniki laseroterapii, wykorzystanie światła w dermatologii stało się kluczowym narzędziem w terapii wielu schorzeń.

Promieniowanie ultrafioletowe B (UVB) to długość fal światła (280-320 nm), która stanowi kluczową część spektrum słonecznego docierającego do ziemi. W kontrolowanych dawkach wykazuje liczne korzyści terapeutyczne. Jednym z najpopularniejszych zastosowań UVB jest leczenie łuszczycy– przewlekłej choroby autoimmunologicznej, która objawia się nadmiernym rogowaceniem skóry. Naświetlanie UVB zmniejsza aktywność układu odpornościowego w skórze i ogranicza stan zapalny, co prowadzi do zmniejszenia objawów choroby.

Fototerapia UVB znajduje także zastosowanie w leczeniu innych chorób skóry, takich jak:
-Atopowe zapalenie skóry (AZS): Promieniowanie UVB pomaga złagodzić świąd oraz zmniejsza reakcje alergiczne skóry.
-Bielactwo (vitiligo): UVB wąskopasmowe (311-313 nm) stymuluje melanocyty do produkcji melaniny, co sprzyja repigmentacji skóry.
-Trądzik pospolity: Promieniowanie UVB może zmniejszać liczbę bakterii na skórze oraz zmniejszać produkcję sebum.

Jednym z bardziej zaawansowanych podejść do fototerapii jest terapia PUVA, która łączy stosowanie psoralenów (substancji uwrażliwiających skórę na światło) z promieniowaniem UVA (320-400 nm). Terapia ta jest skuteczna w leczeniu ciężkich przypadków łuszczycy, bielactwa oraz chłoniaka skóry z komórek T. Psoraleny stosowane doustnie lub miejscowo zwiększają absorpcję promieniowania UVA, co potęguje jego działanie terapeutyczne.

Terapia PUVA jest jednak bardziej wymagająca niż UVB i może prowadzić do efektów ubocznych, takich jak reakcje fototoksyczne czy ryzyko rozwoju nowotworów skóry przy długotrwałym stosowaniu.

Nowoczesnym i precyzyjnym narzędziem leczenia wielu schorzeń skórnych jest laseroterapia, która w ostatnich latach stała się standardem w dermatologii estetycznej i terapeutycznej. Lasery emitują światło o specyficznej długości fali, które w sposób selektywny oddziałuje na różne struktury skóry, nie uszkadzając sąsiadujących tkanek.

Najczęściej stosowane typy laserów w dermatologii to:
1. Laser ekscymerowy (308 nm)– precyzyjna alternatywa dla UVB wąskopasmowego. Znajduje zastosowanie w leczeniu bielactwa, łuszczycy oraz atopowego zapalenia skóry. W przeciwieństwie do terapii UVB, laser ekscymerowy działa lokalnie, co pozwala na precyzyjne naświetlanie zmienionych chorobowo miejsc.
2. Laser frakcyjny CO2– stosowany do leczenia blizn potrądzikowych, zmarszczek, rozstępów oraz przebarwień. Laser CO2 wytwarza mikroskopijne uszkodzenia w skórze, co stymuluje procesy regeneracyjne i produkcję kolagenu.
3. Laser Nd:YAG (1064 nm)– często wykorzystywany do leczenia zmian naczyniowych, takich jak pajączki, naczyniaki czy żylaki. Jego zaletą jest głęboka penetracja skóry, dzięki czemu skutecznie zamyka rozszerzone naczynia krwionośne.
4. Laser diodowy (800-810 nm)– popularny w usuwaniu nadmiernego owłosienia. Energia emitowana przez laser pochłaniana jest przez melaninę w mieszkach włosowych, co prowadzi do ich zniszczenia bez uszkodzenia skóry.

Jednym z najważniejszych aspektów terapii światłem jest bezpieczeństwo pacjenta. Choć terapie UVB i laserowe są skuteczne, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do efektów ubocznych, takich jak starzenie się skóry, oparzenia słoneczne czy zwiększone ryzyko nowotworów skóry, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu.

W celu minimalizacji ryzyka, w terapii UVB i PUVA stosuje się precyzyjne dawkowanie oraz regularne monitorowanie stanu skóry pacjenta. Z kolei nowoczesne lasery dermatologiczne są projektowane w taki sposób, aby ich działanie było jak najbardziej selektywne, co zmniejsza ryzyko uszkodzeń tkanek.

Terapie światłem, od tradycyjnych metod UVB po zaawansowane techniki laseroterapii, stanowią niezwykle skuteczne narzędzia w leczeniu wielu schorzeń dermatologicznych. Ich precyzja, skuteczność oraz relatywnie niskie ryzyko powikłań sprawiają, że fototerapia staje się coraz bardziej popularna zarówno w dermatologii terapeutycznej, jak i estetycznej. Dzięki ciągłemu rozwojowi technologii laserowych oraz badaniom nad optymalizacją fototerapii, możemy spodziewać się dalszego postępu w tej dziedzinie, co przyniesie jeszcze lepsze efekty leczenia