Na czym polega zabieg tamponady nosa?

Krwawienie z nosa to zjawisko, którego doświadczył chyba każdy człowiek minimum raz w życiu. Przyczyny powstawania krwawień nosowych oraz ich intensywność bywają różne, od zwykłego podrażnienia jamy nosowej, aż do poważnych schorzeń i chorób. Jednocześnie, jest jednym z najczęściej występujących rodzajów krwawień w ludzkim ciele. Istnieje wiele metod zahamowania krwotoku, ale najskuteczniejszym i z nich jest tamponada nosa.

Przyczyny krwawień z nosa

Bardzo częstym czynnikiem powodującym krwotoki nosowe są mechaniczne urazy naczyń krwionośnych, w tym złamania kości nosowych, ale też infekcje, stany zapalne górnych dróg oddechowych lub zatok bądź reakcje alergiczne. Powodem krwawień może też być nadmierne przesuszenie błony śluzowej nosa, często spowodowane przez długie przebywanie w pomieszczeniach z bardzo suchym powietrzem. Niekiedy krwawienie nosowe może być objawem poważnych chorób (m.in. niewydolności serca, chorób układu krążenia, chorób zakaźnych, zaburzeń krzepnięcia krwi) co musi zostać potwierdzone badaniami po konsultacji u specjalisty laryngologa. Lekarz przeprowadza pomiary ciśnienia tętniczego krwi oraz tętna i wykonuje badanie rynoskopii (oględziny jamy nosowej przez wziernik przy pomocy lampy czołowej lub tylnej części gardła przy użyciu lusterka laryngologicznego i szpatułki) lub badanie endoskopowe jamy nosowej. Może również zlecić indywidualne badania kontrolne jak morfologię, sprawdzenie układu krzepnięcia, a nawet RTG czaszki, nosa i zatok przynosowych.

Rodzaje i przebieg zabiegu tamponady

W przypadku pojawienia się krwawienia z nosa, w pierwszej kolejności stosuje się proste metody tamowania jak np. tymczasowy delikatny ucisk nozdrzy palcami w celu zablokowania ich drożności lub użycie zimnych okładów na nos. Jeśli krwotok nie ustępuje przez dłużej niż 20 minut lub gdy od razu jest on masywny, pacjent zostaje skierowany na zabieg tamponady. Mimo tego, że tamponada to bezpieczną metoda, którą lekarz wykonuje w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, jest doświadczeniem nieprzyjemnym i nielubianym przez pacjentów. Opisują oni osobliwe uczucie ucisku i niepokoju spowodowanego przebywaniem ciała obcego w jamie nosa.

Tamponadę dzieli się na dwa rodzaje: tamponadę przednią i tamponadę tylną.

Tamponada przednia

Jest to procedura przeprowadzana kiedy krwawienie z jamy nosowej jest mocno nasilone lub gdy inne, mniej inwazyjne sposoby tamowania nie przyniosły rezultatów. Jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym i wzbudza znaczny dyskomfort u pacjenta. Podczas zabiegu lekarz używa jałowego setonu (gazowego paska o szerokości ok. 3 cm i długości 1 m- 2 m) nasączonego parafiną, wazeliną lub antybiotykiem w formie maści, który układa warstwowo w przedniej części jamy nosowej. Warstwy muszą być szczelne, a oba końce setonu pozostawione na zewnątrz nosa. Potem od strony gardła sprawdza się, czy krew nie przedostaje się do tylnej części jamy nosowej. Jeśli pacjent jest w dobrym ogólnym stanie zdrowia, a tamponada jest skutecznie założona, rekonwalescencję przechodzi się w domu, a seton usuwa się po 48-72 godzinach.

Tamponada tylna

Kiedy krwotok jest bardzo intensywny i nie da się go opanować wykonaniem tamponady przedniej, stosuje się metodę tamponady tylnej. Polega ona na wprowadzeniu odpowiednio dobranego cewnika Foleya lub cienkiego drenu przez nos, w miejscu wystąpienia krwawienia i wyciągnięcie go przez gardło i jamę ustną na zewnątrz. Następnie do cewnika przywiązuje się specjalistyczny opatrunek nazywany tamponem Belloqa, który wprowadza się z powrotem do gardła i części tylnej jamy nosowej delikatnie pociągając za część drenu wystającą z nosa. Cewnik jest następnie usuwany całkowicie przez nos i lekarz przeprowadza dodatkowo tamponadę przednią. Tamponada tylna jest wykonywana zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym i jest procedurą wymagającą hospitalizacji, często ratującą życie pacjenta. W czasie zabiegu zaleca się podawanie pacjentowi tlenu, antybiotyków w celu uchronienia przed infekcją miejscową lub ogólną oraz środków przeciwbólowych, gdyż zabieg jest opisywany jako bardzo bolesny. Utrzymanie tamponady tylnej trwa 2-5 dni, a gdy krwawienie nie ustępuje, wymienia się opatrunek na czysty. W skrajnych przypadkach i nieskuteczności tamponady tylnej, przeprowadza się operację podwiązania tętnic m.in. szyjnych i szczękowych.

Możliwe powikłania pozabiegowe

Aby uniknąć efektów niepożądanych bo zabiegu tamponady, należy wprowadzić spokojny, oszczędny tryb życia oraz dbać o utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności i temperatury w pomieszczeniach. Jednakże tamponada (znacznie częściej tylna niż przednia) niesie ze sobą pewne powikłania. Tamponada przednia może wywoływać zakażenia miejscowe, uszkodzenia śluzówki nosa i niepożądane reakcje na leki znieczulające. Tamponada tylna niesie dodatkowo ryzyko m.in. uszkodzeń podniebienia miękkiego, trudności w przełykaniu, zaburzeń oddychania, niedociśnienia tętniczego i bezdechu. Bardzo ważnym jest przestrzeganie zaleceń lekarzy i personelu medycznego, aby wyeliminować efekty niepożądane lub znacznie zmniejszyć uciążliwość powikłań oraz zażywanie odpowiednio dobranych leków.