Erythema multiforme (rumień wielopostaciowy)

Rumień wielopostaciowy to ostra, najczęściej samoograniczająca się choroba skóry, która powstaje na tle reakcji immunologicznej organizmu. Może pojawić się u osób w różnym wieku, choć najczęściej dotyka młodych dorosłych. Mimo że objawy często wyglądają groźnie, choroba zazwyczaj przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni.

Przyczyny i czynniki wywołujące:

Najczęstszą przyczyną rumienia wielopostaciowego są infekcje, przede wszystkim zakażenie wirusem opryszczki pospolitej (HSV-1 lub HSV-2). Inne możliwe czynniki to:
– infekcje bakteryjne (np. Mycoplasma pneumoniae),
– przyjmowanie niektórych leków (np. sulfonamidów, antybiotyków, leków przeciwpadaczkowych),
– rzadziej: szczepienia, alergeny pokarmowe, stres fizyczny lub emocjonalny.

Objawy kliniczne:

Typowym objawem są symetryczne zmiany skórne w postaci czerwonych, okrągłych plam i grudek, które mogą przekształcać się w tzw. zmiany tarczowate – z ciemniejszym środkiem, jaśniejszym pierścieniem i czerwoną obwódką. Najczęściej występują na dłoniach, stopach, przedramionach, twarzy i kolanach.
W niektórych przypadkach może dochodzić do zajęcia błon śluzowych (np. jamy ustnej, oczu, narządów płciowych), co może powodować ból i trudności w jedzeniu czy mówieniu.

Objawom skórnym mogą towarzyszyć:
– gorączka,
– osłabienie,
– bóle mięśni i stawów.

Przebieg choroby:

Rumień wielopostaciowy najczęściej ma łagodny przebieg i ustępuje w ciągu 2–4 tygodni. U części pacjentów może nawracać, szczególnie jeśli pierwotną przyczyną jest wirus opryszczki.

Leczenie:

W większości przypadków stosuje się leczenie objawowe:
– leki przeciwhistaminowe (na świąd),
– miejscowe maści z kortykosteroidami,
– łagodzące kremy i preparaty nawilżające,
– leki przeciwwirusowe (np. acyklowir) w przypadkach związanych z nawrotami HSV,
– unikanie znanych czynników wyzwalających (np. danego leku).

W przypadku cięższych postaci lub zajęcia błon śluzowych może być konieczne leczenie ogólnoustrojowe, a w wyjątkowych sytuacjach – hospitalizacja.

Kiedy szukać pomocy?

Jeśli zauważysz u siebie nagle pojawiające się, symetryczne zmiany skórne (zwłaszcza po infekcji lub nowym leku), warto skonsultować się z lekarzem, najlepiej dermatologiem. Ważne jest również odróżnienie rumienia wielopostaciowego od poważniejszych reakcji skórnych, takich jak zespół Stevensa-Johnsona czy toksyczna nekroliza naskórka (TEN) – które wymagają natychmiastowego leczenia szpitalnego.

Rumień wielopostaciowy to choroba, która choć może wyglądać niepokojąco, najczęściej przebiega łagodnie i nie pozostawia trwałych śladów. Kluczem do skutecznego postępowania jest szybka diagnoza, leczenie objawowe i – jeśli to możliwe – eliminacja czynnika wywołującego.

Dbaj o skórę, obserwuj reakcje organizmu i nie lekceważ zmian skórnych, szczególnie po infekcjach lub przyjmowaniu nowych leków.