Laryngektomia - usunięcie krtani

Laryngektomia to chirurgiczny zabieg polegający na całkowitym lub częściowym usunięciu krtani. Jest to procedura wykonywana przede wszystkim w leczeniu zaawansowanych nowotworów krtani, choć może być konieczna również w innych przypadkach, takich jak urazy czy choroby prowadzonego układu oddechowego. Zabieg ten ma znaczenie nie tylko medyczne, ale także duży wpływ na jakość życia pacjenta, dlatego tak ważne jest zrozumienie jego konsekwencji oraz przygotowanie na życie po operacji.

Krtań to narząd zlokalizowany w szyi, pełniący kilka kluczowych funkcji. Odpowiada za:

produkcję głosu,

ochronę dróg oddechowych przed dostawaniem się pokarmu i płynów do tchawicy,

umożliwienie swobodnego przepływu powietrza do płuc.

Laryngektomia oznacza konieczność wprowadzenia alternatywnych rozwiązań w przypadku tych funkcji.

Rodzaje laryngektomii

Istnieją dwa główne typy laryngektomii:

Całkowita laryngektomia – polega na usunięciu całej krtani. Po tym zabiegu pacjent oddycha przez tracheostomię, czyli otwór w tchawicy wykonany na szyi.

Częściowa laryngektomia – usuwa się tylko część krtani, co może pozwolić na zachowanie niektórych funkcji narządu, takich jak oddychanie przez drogi naturalne czy mowa.

Wybór rodzaju zabiegu zależy od zaawansowania choroby, lokalizacji zmiany oraz stanu zdrowia pacjenta.

Przyczyny wykonania laryngektomii

Najczęstszym wskazaniem do laryngektomii jest rak krtani. Czynnikami ryzyka tego schorzenia są m.in.:

palenie papierosów,

nadmierne spożywanie alkoholu,

zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),

przewlekłe narażenie na substancje drażniące, np. pyły czy chemikalia.

W niektórych przypadkach laryngektomia może być konieczna z powodu urazów mechanicznych lub powikłań innych chorób.

Życie po laryngektomii

Laryngektomia znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Oto główne obszary, w których dochodzi do zmian:

1. Oddychanie - Po całkowitej laryngektomii pacjent oddycha przez tracheostomię. Niezbędne jest nauczenie się odpowiedniej pielęgnacji otworu oraz stosowanie filtrów i nawilżaczy, aby chronić drogi oddechowe.

2. Mowa - Usunięcie krtani uniemożliwia naturalną mowę. Istnieją jednak alternatywy, takie jak:

-mowa przełykowa (nauka wydawania dźwięków za pomocą przełyku),

-protezy głosowe (specjalne urządzenia pozwalające na generowanie dźwięków),

-mowa elektroniczna (korzystanie z elektrolaryngu).

3. Odżywianie

Bezpośrednio po zabiegu pacjent może wymagać karmienia przez sondę. W miarę powrotu do zdrowia wielu pacjentów odzyskuje zdolność normalnego jedzenia i picia, choć może być konieczne wprowadzenie diety łatwiej strawnej.

4. Wsparcie psychologiczne

Zmiany w wyglądzie, sposobie oddychania czy możliwości porozumiewania się mogą wpływać na samoocenę pacjenta. Dlatego tak ważne jest wsparcie psychologa, a także grup wsparcia dla osób po laryngektomii.

Rehabilitacja po laryngektomii

Rehabilitacja jest kluczowym elementem powrotu do normalnego życia po laryngektomii. Obejmuje ona:

naukę alternatywnych sposobów mówienia,

fizjoterapię oddechową,

edukację w zakresie codziennej pielęgnacji tracheostomii,

wsparcie dietetyczne i psychologiczne.

Laryngektomia to poważna operacja, która ratuje życie w przypadkach zaawansowanych chorób krtani, ale wiąże się z licznymi wyzwaniami. Kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie choroby oraz kompleksowa opieka pooperacyjna, obejmująca wsparcie medyczne, psychologiczne i rehabilitacyjne. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu i pomocy specjalistów pacjenci mogą prowadzić satysfakcjonujące życie, mimo zmian wynikających z zabiegu.