Kontrola procesów mycia i dezynfekcji powierzchni wyrobów medycznych

Testy kontroli pozostałości białkowych są dodatkowym narzędziem kontroli procesów czyszczenia. 
Zgodnie z "Ogólnymi wytycznymi dla podmiotów wykonujących procesy dekontaminacji, w tym sterylizacji wyrobów medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych(...)" z 2017roku, tego typu test powinien być wykonywany co najmniej raz w tygodniu dla narzędzi mytych ręcznie i co najmniej raz w miesiącu dla narzędzi poddawanych obróbce w automatycznej myjni-dezynfektorze.

Ogólne wytyczne sterylizacji zostały opracowane przez zespół, w skład którego wchodzą członkowie Stowarzyszenia Higieny Lecznictwa, Polskiego Stowarzyszenia Sterylizacji Medycznej oraz Narodowego Instytutu Leków.

Procedury mycia i dezynfekcji stosowane w placówkach opieki zdrowotnej zakładają konieczność sprawdzania skuteczności przeprowadzanych procedur. Testy kontroli mycia i dezynfekcji, w postaci oznaczonych pasków, są łatwe w użyciu i umożliwiają kontrolę za każdym razem, gdy narzędzia są myte. Test skuteczności myjki można uzupełnić dodatkowym testem ATP.

Szybkie testy białkowe i inne ATP umożliwiające wykrycie pozostałości organicznych w miejscach roboczych czy powierzchniach wyrobów medycznych mają wiele zalet. Szybkość odczytania wyników, precyzja i prostota obsługi pozwalają stosować je na masową skalę z zapewnieniem powtarzalności wyników. Brak konieczności specjalnego przygotowania do tych wykonania testów, użycia luminometru i specjalistycznej wiedzy osób wykonujących badanie skutkuje oszczędnością czasu i kosztów przy badaniach ATP.

Badanie ATP można przeprowadzić jedynie po pobraniu odpowiednich próbek. Testy tego typu są bardzo uniwersalne, ponieważ pozwalają na zbadanie substancji znajdujących się:

• na powierzchniach urządzeń,
• na narzędziach medycznych,
• w wodzie.

Trzeba jednak pamiętać, że od sposobu pobierania próbki zależy wybrany wariant wymazówki. Podczas takich badań wykorzystuje się typ odpowiedni dla badania powierzchni lub czystości wody. Konieczne jest pobranie próbki z odpowiedniej powierzchni, zgodnie z zaleceniami producenta. W innym przypadku uzyskany wynik może nie być miarodajny. Testy ATP są przeprowadzane głównie w przypadku miejsc trudno dostępnych, w których utrzymanie odpowiedniego poziomu higieny jest bardzo trudne. 

Zalety testów ATP

Testy ATP mają wiele zalet, dlatego tak powszechnie stosuje się je w branży spożywczej. Wśród nich można wyróżnić:

• możliwość uzyskania wyniku w zaledwie kilkadziesiąt sekund,
• możliwość gromadzenia danych na dyskach komputerowych,
• możliwość pobierania próbek z trudno dostępnych przestrzeni z wykorzystaniem przedłużanego patyczka,
• brak konieczności specjalnego przygotowania próbki do testów,
• wykluczanie przestojów w produkcji ze względu na możliwość uzyskiwania wyników w czasie rzeczywistym,
• ograniczenie kosztów i czasu związanego z wykonaniem badań.

Różne rodzaje testów i wymazówek

Przeprowadzając testy białkowe, konieczne jest wykorzystanie odpowiedniej wymazówki. Wśród dostępnych produktów można znaleźć m.in. produkty służące do wykrywania bakterii E.coli, pozostałości glutenu na powierzchni, ujemnych bakterii jelitowych, białek i wielu innych mikroorganizmów, które mogą gromadzić się na sprzęcie wykorzystywanym w zakładach przetwórstwa żywności. Wymazówki są jednorazowe, a ich budowa jest dostosowana do powierzchni, z których pobiera się próbki.

Niektóre testy nie wymagają zastosowania luminometru. Wynik pokazuje się bezpośrednio na powierzchni testu, znacznie usprawniając całą procedurę. Takich informacji nie można gromadzić na komputerze, jednak pozwalają one na szybsze sprawdzenie skuteczności zabiegów higienicznych przeprowadzanych w danym miejscu. Jeśli badanie wskazuje na obecność białek, glutenu lub bakterii na kontrolowanych powierzchniach, konieczne jest powtórzenie procesu dezynfekcji do momentu uzyskania odpowiednich wyników.

Test pozostałości białkowych jest jedyną metodą, która pozwala sprawdzić skuteczność czyszczenia instrumentów, które są na przykład moczone w wannie bez dalszego przetwarzania w myjni-dezynfektorze. Jest to również popularna metoda sprawdzania czystości endoskopów giętkich w pracowniach endoskopowych ze względu na łatwość użycia i szybkość odczytu wyniku.