Jersinioza jelitowa – bakteryjna infekcja przewodu pokarmowego

Jersinioza jelitowa to choroba bakteryjna wywoływana przez bakterie z rodzaju Yersinia, najczęściej Yersinia enterocolitica. Choroba dotyczy przede wszystkim jelita cienkiego i jelita grubego, a jej objawy są związane z zakażeniem przewodu pokarmowego.

Jersinioza występuje na całym świecie, ale najczęściej odnotowuje się ją w krajach o umiarkowanym klimacie. Chorują zarówno dzieci, jak i dorośli, przy czym dzieci są grupą najbardziej narażoną.

Przyczyny i drogi zakażenia

Człowiek zakaża się jersinią głównie przez:

• spożycie skażonej żywności, szczególnie surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego, produktów mlecznych niepasteryzowanych, warzyw lub wody,
• kontakt ze zwierzętami, np. świniami, kotami lub psami,
• kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami lub owadami, które przenoszą bakterie.

Bakterie Yersinia są odporne na niskie temperatury, dlatego mogą przetrwać w lodówce, co zwiększa ryzyko zakażenia przez skażoną żywność.

Objawy jersiniozy jelitowej

Okres inkubacji wynosi zwykle 4–7 dni. Choroba może przebiegać w różnym stopniu nasilenia – od łagodnego do ciężkiego.

Objawy jelitowe

• ból brzucha, najczęściej w prawym dolnym kwadrancie (może przypominać zapalenie wyrostka robaczkowego),
• biegunka, czasem z krwią lub śluzem,
• wzdęcia i nadmierne gazy,
• nudności, wymioty, gorączka, ogólne osłabienie.

Objawy ogólnoustrojowe i powikłania

• powiększenie węzłów chłonnych w jamie brzusznej (głównie w okolicy krętniczo-kątniczej),
• bóle stawów (reaktywne zapalenie stawów po infekcji),
• wysypka plamisto-grudkowa,
• w rzadkich przypadkach sepsa, szczególnie u osób z obniżoną odpornością.

Rozpoznanie

Rozpoznanie jersiniozy jelitowej opiera się na:

1. Wywiadzie epidemiologicznym – niedawne spożycie mięsa lub kontakt ze zwierzętami.
2. Badaniach laboratoryjnych – posiew kału, wykrywanie przeciwciał przeciw Yersinia.
3. Badaniach obrazowych – USG lub tomografia jamy brzusznej w przypadku podejrzenia powikłań, np. powiększonych węzłów chłonnych.

Ważne jest odróżnienie jersiniozy od innych infekcji jelitowych, takich jak salmonelloza, infekcje wirusowe czy choroby zapalne jelit.

Leczenie jersiniozy jelitowej

Większość przypadków ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie w ciągu 1–3 tygodni. Leczenie obejmuje:

1. Leczenie objawowe

• odpowiednie nawodnienie organizmu,
• dieta lekkostrawna,
• odpoczynek.

2. Antybiotykoterapia

Stosowana jest w cięższych przypadkach lub u osób z osłabioną odpornością, np. u dzieci, osób starszych lub pacjentów z chorobami przewlekłymi. Najczęściej stosuje się:

• trimetoprim-sulfametoksazol,
• doksycyklinę,
• ceftriakson w ciężkich infekcjach.

Powikłania

• Reaktywne zapalenie stawów – objawy bólowe stawów pojawiające się po przebytej infekcji,
• powiększenie węzłów chłonnych i bóle brzucha,
• w rzadkich przypadkach sepsa u osób z obniżoną odpornością.

Profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko jersiniozy jelitowej, należy:

• dokładnie gotować mięso, zwłaszcza wieprzowe,
• pić przegotowaną lub bezpieczną wodę,
• unikać surowego mleka i jego przetworów niepasteryzowanych,
• myć ręce po kontakcie ze zwierzętami i przed posiłkami,
• dbać o higienę kuchni i odpowiednie przechowywanie żywności.

Jersinioza jelitowa to bakteryjna choroba przewodu pokarmowego, która najczęściej objawia się bólem brzucha, biegunką i gorączką. Choroba zwykle przebiega łagodnie, ale u niektórych osób może prowadzić do reaktywnego zapalenia stawów lub powikłań ogólnoustrojowych. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka zakażeń, higiena i wczesne leczenie objawowe lub antybiotykowe w cięższych przypadkach.