Jak ograniczyć zagrożenia związane z zakłuciem?
Praca w służbie zdrowia wiąże się z wieloma zagrożeniami, a jednym z najpoważniejszych jest ryzyko zakłucia się skażoną igłą lub ostrym narzędziem. Może to prowadzić do poważnych infekcji, w tym wirusowego zapalenia wątroby typu B (HBV), typu C (HCV) oraz wirusa HIV. W związku z tym, ważne jest, aby personel medyczny znał i wykorzystywał odpowiednie procedury i techniki mające na celu minimalizowanie tego ryzyka. W tym artykule przedstawiamy przewodnik, jak zminimalizować zagrożenia związane z zakłuciem potencjalnie skażononym narzędziem podczas wykonywania iniekcji i zabiegów u pacjentów oraz po ich wykonaniu.


Przygotowanie do Iniekcji


  1. Używaj jednorazowego sprzętu - W miarę możliwości korzystaj z jednorazowych strzykawek i igieł. Użycie sprzętu wielokrotnego użytku znacznie zwiększa ryzyko zakażenia, zwłaszcza w przypadku ewentualnych błędów w procesie sterylizacji. 
  2. Sprawdzenie integralności sprzętu - Przed użyciem upewnij się, że opakowanie strzykawek i igieł jest nienaruszone. Uszkodzedzenie opakowania może stanowić wrota potencjalnej infekcji. 
  3. Pamiętaj o rękawiczkach! Noszenie jednorazowych rękawiczek chroni zarówno pacjenta, jak i personel medyczny przed potencjalnym kontaktem z krwią.
  4. Higiena rąk: Dokładne mycie i dezynfekcja rąk przed założeniem rękawiczek są kluczowe w zapobieganiu zakażeniom i znacznie poprawiają bezpieczeństwo zarówno personelu jak i pacjentów. 


Podczas Iniekcji

  1. Stabilizacja igły - Upewnij się, że igła jest stabilna i pewnie trzymasz ją w dłoni podczas iniekcji, aby uniknąć przypadkowego zakłucia.
  2. Unikaj rozproszeń - Koncentracja podczas wykonywania iniekcji jest kluczowa. Unikaj rozmów i innych czynności, które mogą odwrócić Twoją uwagę oraz spowodować utratę kontroli nad ruchami rąk.
  3. Właściwa technika - Stosuj odpowiednią technikę iniekcji, aby zminimalizować ryzyko zakłucia. W przypadku iniekcji domięśniowej lub podskórnej, użyj odpowiedniej długości igły, dzięki której bezpieczniej wykonasz iniekcję.

Po Iniekcji


  1. Bezpieczne usuwanie igły: Po zakończeniu iniekcji, natychmiast umieść używaną igłę w odpornym na przekłucia, twardościennym pojemniku na odpady medyczne. Nigdy nie zostawiaj igły na wierzchu.
  2. Nie zakładaj nasadki na igłę: Choć rozsądnym wydaje się zamknięcie igły w oryginalnej nasadce, unikaj prób ponownego założenia nasadki na igłę. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn przypadkowych zakłuć.
  3. Utylizacja odpadów: Upewnij się, że pojemniki na odpady medyczne są prawidłowo oznakowane, łatwo dostępne i regularnie utylizowane. Wszelkie zaniechania w tej kwestii mogą prowadzić do poważnych konsekwencji.
Postępowanie w przypadku zakłucia

  1. Natychmiastowe działanie: Jeśli dojdzie do zakłucia, natychmiast przemyj miejsce zakłucia wodą z mydłem. Następnie zastosuj środek dezynfekujący.
  2. Zgłoszenie incydentu: Zgłoś incydent swojemu przełożonemu oraz do odpowiedniego działu BHP. Rejestracja incydentu jest kluczowa dla monitorowania i zarządzania ryzykiem.
  3. Konsultacja medyczna: Niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem w celu oceny ryzyka zakażenia i wdrożenia odpowiednich środków profilaktycznych, takich jak podanie immunoglobuliny HBV, jeśli pacjent nie był wcześniej szczepiony.

Inne przypadki


Nie tylko igły stanowią realne zagrożenie dla personelu medycznego. Również ostre narzędzia chirurgiczne, takie jak nożyczki (szczególnie z ostrymi końcówkami) mogą spowodować zranienia lub skaleczenia, które mogą stać się przyczyną infekcji. Szczególnie często, do takich wypadków dochodzi przy zabiegach ortopedycznych. Statystycznie nawet 75% lekarzy ortopedów przyznaje, że w ciągu miesiąca doznaje skaleczenia skóry w czasie zabiegu. Co ciekawe, mimo że zdecydowana większość, bo aż 89% zakłuć w placówkach medycznych pochodzi z igieł, to więcej lekarzy niż pielęgniarek deklaruje, że doznali tego urazu przynajmniej raz w roku.


Edukacja i szkolenia

  1. Regularne szkolenia: Upewnij się, że personel medyczny regularnie uczestniczy w szkoleniach z zakresu bezpiecznego obchodzenia się z igłami i innymi ostrymi narzędziami.
  2. Aktualizacja procedur: Bądź na bieżąco z najnowszymi wytycznymi i procedurami dotyczącymi bezpiecznego wykonywania iniekcji.
  3. Promowanie kultury bezpieczeństwa: Zachęcaj do otwartej komunikacji na temat incydentów i zagrożeń, co pozwala na wprowadzenie odpowiednich środków zapobiegawczych.


Minimalizowanie ryzyka zakłucia się potencjalnie skażoną igłą jest kluczowe dla ochrony zdrowia personelu medycznego. Przestrzeganie powyższych wskazówek i procedur, regularne szkolenia oraz promowanie kultury bezpieczeństwa mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zakażeń i zapewnić bezpieczne środowisko pracy. Pamiętajmy, że odpowiednie przygotowanie, koncentracja podczas pracy oraz właściwe postępowanie po incydentach to podstawowe kroki w ochronie zdrowia personelu medycznego.