Higiena i dezynfekcja  głowic w badaniach ultrasonograficznych
Z każdej strony słyszymy, że higiena w placówkach medycznych to podstawa. Skupiamy się wtedy przede wszystkim na dezynfekcji rąk u osób z personelu, ale coraz częściej także u pacjentów. Pamiętajmy, że równie istotna jest odpowiednia higiena wszelkiego rodzaju sprzętów, który ma kontakt z setkami osób. Przyrzyjmy się konkretnemu: głowicy ultrasonograficznej. 



Pierwsze skojarzenie - chusteczki gotowe do użycia 


Dla większości osób związanych z medycyną i pracą z głowicami usg, ich dezynfekcja i mycie kojarzy się z chusteczkami. Oczywiście nie zwykłymi chusteczkami higienicznymi, ale takimi nawilżonymi substancjami, które myją, ale i bezpieczenie dezynfekują głowicę przed następnym pacjentem. Jednak czy taka dezynfekcja jest rzeczywiście wystarczająca?  Najpierw wyjaśnijmy coś sobie... Sondy ultrasonograficzne są zazwyczaj używane do badania USG np. brzucha, kolana, czy też głowy. Wtedy rzeczywiście higiena chusteczką będzie wystarczająca, ponieważ  nie ma ona bezpośredniego kontaktu z przerwaną tkanką. Przy takim wykorzystaniu sondy ultrasonograficznej wystarczy tak zwana dezynfekcja średniego stopnia czyli zabicie przede wszystkim wirusów, bakterii i grzybów, jakie mogły się znaleźć na sprzęcie. Pamiętajmy też, że  do głowic usg używanych w gabinecie ginekologicznym przy badaniu dopochwowym, lekarz zawsze powinien użyć  osłonki na usg, aby zapewnić higiene dla tej i kolejnej pacjentki.

Teoretycznie głowice są przeznaczone do kontaktu z tkanką zdrową, więc taka dezynfekcja powinna być wystarczająca. Ważne, aby była  przeprowadzana przy użyciu produktów z małą zawartością alkoholu, aby przy dłuższym użytkowaniu nie uszkodzić, nie zmatowić głowicy. To nie jest tak, że produkt nie może w ogóle posiadać w składzie alkoholu. Wszystko zależy od zaleceń producenta. Często ta nie wielka zawartość np. etanolu pozwala na szybsze odparowanie. Przyjmuje się, że zawartość nie może przekraczać 30 procent, najlepiej wybrać produkty, które mają zaznaczone w ulotce możliwość bezpiecznej dezynfekcji głowic/sond ultrasonograficznych. 


Konieczność dezynfekcji wysokiego poziomu 


Jeżeli rzeczywiście zaistnieje taka konieczność,  bo na przykład był kontakt z pacjentem z chorobą zakaźną, głowica została zanieczyszczona substancją lub materiałem biologicznym, w przypadku przechowywania głowicy przez dłuższy czas w nieodpowiednich warunkach.
Chusteczki nie są zakwalifikowane jako dezynfekcja wysokiego poziomu (klasyfikacja przez FDA i CDC) co nie daje ochrony przed znieczyszczeniem krzyżowym. Oczywiście producenci zalecają często w opisach swoich sprzętów konkretne produkty i metody zadbania o higiene głowic. Zawsze warto mieć to na uwadze przy zaistnieniu konieczności dezynfekcji wysokiego poziomu. Może ona się odbywać przez zanurzenie w odpowiednim preparacie, przy użyciu przeznaczonych do tego pojemników. Istnieją także produkty na bazie nadtlenku wodoru, który wykazuje wyjątkowo wysokie spektrum bójcze, a nie niszczy głowic.  Jednak zawsze stosowanie środków dezynfekcyjnych zatwierdzonych przez producenta jest kluczowe, aby uniknąć uszkodzeń sprzętu.


Szkolenie personelu medycznego


Personel medyczny odpowiedzialny za przeprowadzanie badań ultrasonograficznych powinien być przeszkolony w zakresie prawidłowej procedury czyszczenia, dezynfekcji i przechowywania głowic. Zrozumienie zasad higieny jest kluczowe, aby utrzymać standardy bezpieczeństwa i skuteczności diagnostyki.


Kontrola stanu technicznego


Regularna kontrola stanu technicznego głowic ultrasonograficznych jest niezbędna. W przypadku uszkodzeń, zarysowań czy innych problemów technicznych, konieczna jest natychmiastowa naprawa lub wymiana głowicy. Nieprawidłowości w sprzęcie mogą wpływać negatywnie na jakość obrazu oraz stanowić potencjalne zagrożenie dla pacjenta.


Reasumując ważne jest, aby instytucje medyczne i personel odpowiedzialny za badania ultrasonograficzne zdawali sobie sprawę z kluczowej roli higieny głowic w zapewnieniu skuteczności diagnostyki oraz bezpieczeństwa pacjentów. Ścisłe przestrzeganie procedur czyszczenia, dezynfekcji, używania osłon jednorazowych oraz regularnej kontroli technicznej przyczynia się do utrzymania najwyższych standardów w dziedzinie ultrasonografii.