Dysplazja stawu biodrowego u dziecka

Dysplazja stawu biodrowego, znana również jako rozwojowa dysplazja stawu biodrowego (DDSB), to jedna z najczęstszych wrodzonych nieprawidłowości układu kostno-stawowego u niemowląt. Dotyczy nieprawidłowego ukształtowania panewki stawu biodrowego, co może prowadzić do niestabilności, podwichnięcia, a w ciężkich przypadkach – do całkowitego zwichnięcia stawu.

Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe, by uniknąć poważnych konsekwencji w przyszłości – takich jak trudności z chodzeniem, ból czy zmiany zwyrodnieniowe.

Czym jest dysplazja stawu biodrowego?
Staw biodrowy składa się z głowy kości udowej oraz panewki w miednicy. W prawidłowym rozwoju te struktury „dopasowują się” do siebie, pozwalając na stabilne i płynne ruchy nogi. W przypadku dysplazji panewka jest zbyt płytka, a głowa kości udowej może się z niej łatwo przemieszczać.

Dysplazja może mieć różne stopnie nasilenia:

Niewielka dysplazja – panewka jest nieco płytka, ale staw jest stabilny.

Podwichnięcie – głowa kości udowej częściowo wysuwa się z panewki.

Zwichnięcie – głowa całkowicie wychodzi z panewki.

Przyczyny i czynniki ryzyka
Choć przyczyny nie są do końca poznane, istnieją pewne czynniki ryzyka:

płeć żeńska (dziewczynki chorują ok. 4 razy częściej),

położenie pośladkowe płodu,

dodatni wywiad rodzinny (ktoś w rodzinie miał dysplazję),

mała ilość wód płodowych (małowodzie),

ciąża mnoga,

ograniczona ruchomość kończyn dolnych w macicy.

Jak rozpoznać dysplazję? Objawy i diagnostyka
U noworodków i niemowląt:

brak symetrii fałd skórnych na udach lub pośladkach,

ograniczony zakres odwodzenia w stawie biodrowym,

„klik” lub przeskakiwanie w stawie biodrowym podczas badania (objaw Ortolaniego i Barlowa),

różnica w długości nóg.

Diagnostyka:

USG stawów biodrowych – najważniejsze badanie przesiewowe wykonywane rutynowo między 6. a 8. tygodniem życia,

u starszych dzieci – RTG bioder.

Leczenie dysplazji u dzieci
Wczesne wykrycie i leczenie daje prawie 100% szans na pełne wyleczenie bez trwałych zmian. W zależności od wieku dziecka i stopnia dysplazji stosuje się:

1. Pieluchowanie szerokie (w przypadku lekkiej dysplazji u noworodków)
Polega na stosowaniu luźno ułożonych pieluszek, które utrzymują nogi dziecka w odwiedzeniu.

2. Szyna Pavlika
Specjalna orteza utrzymująca biodra w odpowiedniej pozycji – najczęściej stosowana między 0–6 miesiącem życia.

3. Gipsowanie / leczenie operacyjne
Stosowane u starszych niemowląt lub dzieci, u których wcześniejsze metody były nieskuteczne. Czasem konieczne jest chirurgiczne repozycjonowanie głowy kości udowej.

Rokowania i możliwe powikłania
Przy wczesnym leczeniu rokowania są bardzo dobre. Większość dzieci rozwija się prawidłowo i nie odczuwa żadnych dolegliwości w dorosłym życiu.

Bez leczenia lub przy późnym rozpoznaniu mogą pojawić się:

trudności z chodzeniem,

ból biodra,

skrócenie kończyny,

wczesne zmiany zwyrodnieniowe (artroza).

Profilaktyka i kontrola
USG bioderek to obowiązkowe badanie przesiewowe – warto pamiętać o jego terminie.

Unikaj krępowania nóg dziecka w wyprostowanej pozycji (np. ciasne rożki, śpiworki).

Noś dziecko w pozycjach „żabki” – najlepiej w chuście lub nosidle ergonomicznym.

Regularnie kontroluj rozwój motoryczny u pediatry lub ortopedy.

Dysplazja stawu biodrowego to schorzenie, które – choć brzmi poważnie – przy odpowiednio wczesnym leczeniu ma bardzo dobre rokowania. Kluczowe znaczenie ma szybka diagnostyka, dlatego tak ważne jest wykonywanie USG bioderek i obserwacja rozwoju dziecka. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, większość maluchów wraca do pełnej sprawności.