Do czego stosuje się haki w medycynie?
Zapewne większości z nas, haki w pierwszej kolejności kojarzą się z piratami. Jednak w branży medycznej znajdziemy wiele rodzajów haków, zwanych też retraktorami, które stały się nieodłącznym elementem każdego zabiegu operacyjnego. Pełnią nieocenioną rolę w zapewnieniu i utrzymaniu dostępu do obszaru operacyjnego, co umożliwia precyzyjne prowadzenie zabiegów chirurgicznych. Warto przyjrzeć się bliżej tym niepozornym, ale niezastąpionym instrumentom chirurgicznym oraz ich różnorodnym zastosowaniom.


Retraktory chirurgiczne - czym są?


Retraktory chirurgiczne to narzędzia używane podczas operacji, w celu utrzymania otwartego dostępu do obszaru, który wymaga interwencji chirurgicznej. Ich główną funkcją jest oddzielenie i utrzymanie tkanek, aby lekarze mieli swobodny dostęp do obszaru operacyjnego. Retraktory są dostępne w różnych kształtach i rozmiarach, co pozwala chirurgom stosować je w każdej sytuacji.


Rodzaje retraktorów chirurgicznych


Istnieją różne rodzaje, kształy i rozmiary retraktorów chirurgicznych, co zapewnia im szerokie zastosowania. W zależności od konkretnej potrzeby, operator wybiera najbardziej odpowiedni rozwieracz. W pierwszej kolejności retraktory dzielimy na ręczne i automatyczne. W pierwszym przypadku, hak przez cały czas musi być trzymany i maniupolowany przez operatora lub asystenta. Znacznie łatwiejsze dla chirurga jest stosowanie retraktorów automatycznych, które blokują się mechanicznie (czasem też elektrycznie) w ustalonej pozycji i pozostawiają obie ręce do dyspozycji chirurga. 

Haki ręczne

Najczęściej spotykane haki do ran występują z różną ilością zębów, od pojedynczego zęba, do nawet czterech zębów. Zęby mogą być ostre lub tępe, w zależności od potrzeb chirurgicznych. Dla ułatwienia manewrowania w polu operacyjnym opracowano również giętkie haki do ran. 

Specjalnie zaprojektowane haki typu Cottle czy Joseph mogą być z powodzeniem wykorzystywane m.in. do plastyki nosa, ale również innych zabiegów laryngologicznych. Atutem haka Joseph jest z pewnością możliwość wyboru kilku wariantów z jednym lub dwoma zębami, których odległość od siebie można wybrać od 2 do nawet 10 mm! 

Austriacka precyzja

Jednym z najczęściej stosowanych haków automatycznych jest ten opracowany w 1905 roku przez austriackiego lekarza Franza Weitlanera. Hak przyjął nazwę od nazwiska swojego wynalazcy i do dziś cieszy się niesłabnącą popularnością wśród chirurgów. Występuje w dwóch rozmiarach - 14 i 16cm oraz może posiadać końćówki robocze z tępymi lub ostrymi ząbkami. Z jednej strony końcówka ma rozmiar 65mm (trzy ząbki) a z drugiej 80mm (4 ząbki).  Zakrzywiony kształt ostrza zapewnia lepszy dostęp do tkanek zaś ergonomiczne uchwyty ułatwiają kontrolę narzędzia w rękach operatora. 

Innym znanym hakiem automatycznym jest hak Gelpi-Loktite o długości 13cm. Posiada ostre końcówki oraz charakterystyczny kształt z długimi kątowymi trzonkami, które ułatwiają pracę z twardszymi tkankami. 


Obszary zastosowań

Aby zachować pożądany odstęp między brzegami ran chirurgicznych w trakcie operacji stosuje się rozwieracze typu Finsen. Mają niewielkie rozmiary (już od 5 cm)   i są wygodne i proste w obsłudze. Dzięki temu, z łatwością zapewniają chirurgowi dostęp do pola operacyjnego. 

Możemy również podzielić retraktory, ze względu na obszar ciała w którym będą wykorzystywane.  W chirurgii jamy brzusznej często stosuje się hak Farabeufa czy retraktor automatyczny Balfour. W laryngologii mogą to być wspomniane wcześniej haki Joseph, Cottle czy Występują również specjalne retraktory stosowane w stomatologii czy ginekologii. Podczas procedury cesarskiego cięcia, często korzysta się z retraktora Alexis. 


Podsumowanie

Retraktory chirurgiczne to niewątpliwie kluczowe narzędzia, które znacząco wpływają na efektywność i bezpieczeństwo operacji. Dzięki różnorodności dostępnych rodzajów oraz ciągłemu rozwojowi technologii, lekarze mają do dyspozycji narzędzia umożliwiające precyzyjne i skuteczne prowadzenie zabiegów. W miarę postępu technologii medycznej można spodziewać się dalszych innowacji w dziedzinie retraktorów, co jeszcze bardziej zwiększy standardy opieki