Dlaczego dieta okołooperacyjna jest kluczowa dla szybkiego powrotu do zdrowia
Strona sklepu AdMed s.c. NIP: 618-21-29-121 zawiera również produkty wyrobów medycznych przeznaczonych tylko dla profesjonalistów. Czy w momencie zakupu wyrobów medycznych potwierdzasz, że jesteś profesjonalistą z branży medycznej lub farmaceutycznej?
Potwierdzam
Każda operacja, mimo że ma na celu poprawę zdrowia, stanowi rodzaj urazu, po którym organizm potrzebuje czasu na regenerację. Zły stan odżywienia przed zabiegiem prowadzi do większej liczby komplikacji, wolniejszego gojenia ran i dłuższego pobytu w szpitalu. Prawidłowe przygotowanie do operacji obejmuje zaplanowanie diety zarówno przed zabiegiem, jak i w okresie rekonwalescencji. Większość operacji wymaga bycia na czczo (choć niekoniecznie długotrwałego głodzenia), a po zabiegu stosowania diety lekkostrawnej. W tym kluczowym okresie pacjenci potrzebują zwiększonej ilości składników odżywczych, w tym białka, ponieważ sukces operacji i tempo powrotu do zdrowia zależą od odpowiedniego odżywienia organizmu. Dlatego istotne jest, aby umieć odpowiednio komponować dietę i dobierać składniki odżywcze, aby jak najlepiej wspierać organizm w trudnych chwilach.
Kiedy należy rozpocząć przygotowania żywieniowe i jak one powinny wyglądać?
Zmiany w diecie należy wprowadzać stopniowo, aby organizm miał czas na adaptację. Dlatego zaleca się rozpoczęcie diety przedoperacyjnej na około miesiąc przed planowaną operacją. Mimo że dieta okołozabiegowa często kojarzy się z ryżowym kleikiem i sucharkami, w rzeczywistości jest to bardziej skomplikowana kwestia. Charakter samego zabiegu – jego lokalizacja, rozległość i czas potrzebny na powrót do zdrowia – wpływa na szczegóły diety, jednak pewne zasady są uniwersalne. Zabiegi chirurgiczne nie powinny być przeprowadzane u pacjentów z oznakami niedożywienia, a dieta okołooperacyjna powinna uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie na białko i być lekkostrawna podczas rekonwalescencji.
Czas okołooperacyjny można podzielić na cztery etapy:
1. Faza przygotowania do przyjęcia do szpitala (min. 7 dni przed operacją)
2. Faza przed operacją (18-2 godz. przed operacją)
3. Faza po operacyji (6-24 godz. po operacji)
4. Faza rekonwalescencji (po wyjściu ze szpitala, do czasu pełnego powrotu do zdrowia)
Przygotowanie żywieniowe do zabiegu
W tej fazie, oprócz wykonania niezbędnych badań i przygotowania się do pobytu w szpitalu, ważne jest ustalenie, czy pacjent nie jest niedożywiony lub czy nie grozi mu niedożywienie w okresie pooperacyjnym. Niedożywienie zwiększa ryzyko zgonu podczas zabiegu, wydłuża czas rekonwalescencji, zwiększa prawdopodobieństwo powikłań pooperacyjnych, utrudnia gojenie się ran oraz sprzyja powstawaniu odleżyn.
Najczęstsze przyczyny niedożywienia u pacjentów przed zabiegiem to:
- brak apetytu
- powiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze
- zaburzenia wchłaniania
- przewlekłe choroby (np. przewodu pokarmowego, nowotwory)
- podeszły wiek
- uzależnienia
- trudności ekonomiczne
Jeśli nie zauważamy u siebie objawów niedożywienia, zwykle wystarczy dbałość o odpowiednie nawodnienie i zbilansowaną dietę. Oznacza to regularne spożywanie różnorodnych posiłków zawierających wszystkie produkty zalecane w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. W diecie powinny znaleźć się warzywa, owoce, produkty zbożowe jako źródło energii, „dobre tłuszcze” oraz produkty dostarczające białka, takie jak nabiał, jajka, chude mięso i ryby. Białko jest szczególnie ważne w przygotowaniach do operacji, ponieważ zapotrzebowanie na nie może wzrosnąć nawet o 67%. Jeśli z powodu zabiegu lub choroby nie możemy spożywać tylu posiłków co zwykle, warto omówić z lekarzem możliwość tymczasowego wsparcia w postaci doustnych preparatów odżywczych.
W przypadku stwierdzenia niedożywienia zaleca się rozważenie przesunięcia terminu operacji, jeśli to możliwe, aby umożliwić poprawę stanu odżywienia pacjenta. W sytuacji gdy trudno jest uzupełnić niedobory tradycyjną dietą, zaleca się rozważenie wprowadzenia żywienia medycznego – preparatów odżywczych o wysokiej zawartości składników odżywczych. Osobom z niedożywieniem zalecane są preparaty bogate w białko oraz tzw. immunożywienie, które wspierają układ odpornościowy, zawierające takie składniki jak arginina, nukleotydy i kwasy tłuszczowe omega-3.
Oprócz odpowiedniego żywienia w okresie przygotowań do operacji, istotne są również inne czynniki prehabilitacyjne, takie jak aktywność fizyczna, rezygnacja z używek oraz wsparcie psychologiczne, o ile to możliwe. Zapewnienie tych elementów pomaga szybciej powrócić do pełnej formy.
Żywienie dzień przed i w dniu operacji
Najczęstsze zalecenia dotyczące żywienia przed operacją mówią, że pacjent powinien być na czczo, czyli ostatni posiłek stały powinien spożyć wieczorem poprzedniego dnia. Jednak obecnie preferuje się skracanie tego okresu głodzenia do 6 godzin przed operacją. Co do nawadniania, zazwyczaj do 2 godzin przed podaniem znieczulenia można spożywać dowolne ilości czystych płynów. Czasami zaleca się spożywanie napojów zawierających łatwo przyswajalne węglowodany zamiast wody w tym czasie.
Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii dotyczące głodzenia przed zabiegiem u osób dorosłych i dzieci wykazują, że:
- U większości pacjentów nie ma konieczności głodzenia w nocy przed operacją. Osoby bez ryzyka zachłyśnięcia mogą przyjmować płyny do 2 godzin przed rozpoczęciem znieczulenia, a jedzenie stałe jest dozwolone do 6 godzin przed zabiegiem.
- Preferowanym sposobem żywienia jest odżywienie przez przewód pokarmowy, o ile nie istnieją przeciwwskazania.
- Spożywanie napojów bogatych w węglowodany do 2 godzin przed planowaną operacją jest bezpieczne dla pacjentów, w tym także dla osób z cukrzycą.
- Picie płynów bogatych w węglowodany przed operacją poprawia samopoczucie, zmniejsza uczucie głodu i redukuje oporność na insulinę w okresie pooperacyjnym.
Co jeść po operacji?
W okresie pooperacyjnym często konieczne jest przestrzeganie diety lekkostrawnej, która dotyczy rodzaju spożywanych produktów, ich przygotowania oraz wielkości porcji i częstotliwości spożywania.
- Zalecane po operacji są produkty takie jak biszkopty i pieczywo pszenna, płatki ryżowe, ryż, makaron, gotowane i rozdrobnione chude mięso drobiowe oraz chude ryby, gotowane warzywa (takie jak marchewka, ziemniaki, buraki, dynia) i pieczone jabłka, produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (takie jak chudy twaróg, jogurty, kefiry), kisiele, budynie, przecierane kompoty, delikatnie przyprawione zupy na wywarach warzywnych. W okresie rekonwalescencji zaleca się picie wody niegazowanej lub łagodnej herbaty.
- Należy unikać pieczywa pełnoziarnistego, smażonych potraw, surowych warzyw i owoców, roślin strączkowych (ze względu na ich działanie wzdymające), kapusty, cebuli, tłustych mięs i serów, śmietany, majonezu, słodyczy, słonych przekąsek, ostrych przypraw, kakao, napojów gazowanych oraz produktów ostrych, marynowanych, peklowanych i wędzonych.
- Preferowane metody przygotowywania posiłków to gotowanie na parze lub gotowanie tradycyjne. Pokarmy powinny być miękkie i rozdrobnione do konsystencji papki.
- Zalecane jest spożywanie częstych, małych porcji posiłków, około 6-8 razy dziennie.
Oprócz właściwej diety, kluczowe w skutecznej rekonwalescencji jest przestrzeganie zaleceń lekarza, regularna kontrola stanu zdrowia, odpowiednia higiena rany oraz unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego.
Zmiany w diecie należy wprowadzać stopniowo, aby organizm miał czas na adaptację. Dlatego zaleca się rozpoczęcie diety przedoperacyjnej na około miesiąc przed planowaną operacją. Mimo że dieta okołozabiegowa często kojarzy się z ryżowym kleikiem i sucharkami, w rzeczywistości jest to bardziej skomplikowana kwestia. Charakter samego zabiegu – jego lokalizacja, rozległość i czas potrzebny na powrót do zdrowia – wpływa na szczegóły diety, jednak pewne zasady są uniwersalne. Zabiegi chirurgiczne nie powinny być przeprowadzane u pacjentów z oznakami niedożywienia, a dieta okołooperacyjna powinna uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie na białko i być lekkostrawna podczas rekonwalescencji.
Czas okołooperacyjny można podzielić na cztery etapy:
1. Faza przygotowania do przyjęcia do szpitala (min. 7 dni przed operacją)
2. Faza przed operacją (18-2 godz. przed operacją)
3. Faza po operacyji (6-24 godz. po operacji)
4. Faza rekonwalescencji (po wyjściu ze szpitala, do czasu pełnego powrotu do zdrowia)
Przygotowanie żywieniowe do zabiegu
W tej fazie, oprócz wykonania niezbędnych badań i przygotowania się do pobytu w szpitalu, ważne jest ustalenie, czy pacjent nie jest niedożywiony lub czy nie grozi mu niedożywienie w okresie pooperacyjnym. Niedożywienie zwiększa ryzyko zgonu podczas zabiegu, wydłuża czas rekonwalescencji, zwiększa prawdopodobieństwo powikłań pooperacyjnych, utrudnia gojenie się ran oraz sprzyja powstawaniu odleżyn.
Najczęstsze przyczyny niedożywienia u pacjentów przed zabiegiem to:
- brak apetytu
- powiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze
- zaburzenia wchłaniania
- przewlekłe choroby (np. przewodu pokarmowego, nowotwory)
- podeszły wiek
- uzależnienia
- trudności ekonomiczne
Jeśli nie zauważamy u siebie objawów niedożywienia, zwykle wystarczy dbałość o odpowiednie nawodnienie i zbilansowaną dietę. Oznacza to regularne spożywanie różnorodnych posiłków zawierających wszystkie produkty zalecane w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. W diecie powinny znaleźć się warzywa, owoce, produkty zbożowe jako źródło energii, „dobre tłuszcze” oraz produkty dostarczające białka, takie jak nabiał, jajka, chude mięso i ryby. Białko jest szczególnie ważne w przygotowaniach do operacji, ponieważ zapotrzebowanie na nie może wzrosnąć nawet o 67%. Jeśli z powodu zabiegu lub choroby nie możemy spożywać tylu posiłków co zwykle, warto omówić z lekarzem możliwość tymczasowego wsparcia w postaci doustnych preparatów odżywczych.
W przypadku stwierdzenia niedożywienia zaleca się rozważenie przesunięcia terminu operacji, jeśli to możliwe, aby umożliwić poprawę stanu odżywienia pacjenta. W sytuacji gdy trudno jest uzupełnić niedobory tradycyjną dietą, zaleca się rozważenie wprowadzenia żywienia medycznego – preparatów odżywczych o wysokiej zawartości składników odżywczych. Osobom z niedożywieniem zalecane są preparaty bogate w białko oraz tzw. immunożywienie, które wspierają układ odpornościowy, zawierające takie składniki jak arginina, nukleotydy i kwasy tłuszczowe omega-3.
Oprócz odpowiedniego żywienia w okresie przygotowań do operacji, istotne są również inne czynniki prehabilitacyjne, takie jak aktywność fizyczna, rezygnacja z używek oraz wsparcie psychologiczne, o ile to możliwe. Zapewnienie tych elementów pomaga szybciej powrócić do pełnej formy.
Żywienie dzień przed i w dniu operacji
Najczęstsze zalecenia dotyczące żywienia przed operacją mówią, że pacjent powinien być na czczo, czyli ostatni posiłek stały powinien spożyć wieczorem poprzedniego dnia. Jednak obecnie preferuje się skracanie tego okresu głodzenia do 6 godzin przed operacją. Co do nawadniania, zazwyczaj do 2 godzin przed podaniem znieczulenia można spożywać dowolne ilości czystych płynów. Czasami zaleca się spożywanie napojów zawierających łatwo przyswajalne węglowodany zamiast wody w tym czasie.
Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii dotyczące głodzenia przed zabiegiem u osób dorosłych i dzieci wykazują, że:
- U większości pacjentów nie ma konieczności głodzenia w nocy przed operacją. Osoby bez ryzyka zachłyśnięcia mogą przyjmować płyny do 2 godzin przed rozpoczęciem znieczulenia, a jedzenie stałe jest dozwolone do 6 godzin przed zabiegiem.
- Preferowanym sposobem żywienia jest odżywienie przez przewód pokarmowy, o ile nie istnieją przeciwwskazania.
- Spożywanie napojów bogatych w węglowodany do 2 godzin przed planowaną operacją jest bezpieczne dla pacjentów, w tym także dla osób z cukrzycą.
- Picie płynów bogatych w węglowodany przed operacją poprawia samopoczucie, zmniejsza uczucie głodu i redukuje oporność na insulinę w okresie pooperacyjnym.
Co jeść po operacji?
W okresie pooperacyjnym często konieczne jest przestrzeganie diety lekkostrawnej, która dotyczy rodzaju spożywanych produktów, ich przygotowania oraz wielkości porcji i częstotliwości spożywania.
- Zalecane po operacji są produkty takie jak biszkopty i pieczywo pszenna, płatki ryżowe, ryż, makaron, gotowane i rozdrobnione chude mięso drobiowe oraz chude ryby, gotowane warzywa (takie jak marchewka, ziemniaki, buraki, dynia) i pieczone jabłka, produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (takie jak chudy twaróg, jogurty, kefiry), kisiele, budynie, przecierane kompoty, delikatnie przyprawione zupy na wywarach warzywnych. W okresie rekonwalescencji zaleca się picie wody niegazowanej lub łagodnej herbaty.
- Należy unikać pieczywa pełnoziarnistego, smażonych potraw, surowych warzyw i owoców, roślin strączkowych (ze względu na ich działanie wzdymające), kapusty, cebuli, tłustych mięs i serów, śmietany, majonezu, słodyczy, słonych przekąsek, ostrych przypraw, kakao, napojów gazowanych oraz produktów ostrych, marynowanych, peklowanych i wędzonych.
- Preferowane metody przygotowywania posiłków to gotowanie na parze lub gotowanie tradycyjne. Pokarmy powinny być miękkie i rozdrobnione do konsystencji papki.
- Zalecane jest spożywanie częstych, małych porcji posiłków, około 6-8 razy dziennie.
Oprócz właściwej diety, kluczowe w skutecznej rekonwalescencji jest przestrzeganie zaleceń lekarza, regularna kontrola stanu zdrowia, odpowiednia higiena rany oraz unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego.
Validate your login