Dermatillomania, czyli skubanie skóry

Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się złapać na tym, że nieświadomie skubiesz skórę na dłoniach, twarzy lub ramionach, próbując pozbyć się małych niedoskonałości? Dla wielu z nas takie zachowania są sporadycznymi reakcjami na stres czy napięcie. Jednak dla osób cierpiących na dermatillomanię, skubanie skóry staje się niekontrolowanym nałogiem, który prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i psychicznych.



Czym jest dermatillomania?


Dermatillomania, inaczej zaburzenie zeskrobywania skóry (Skin Picking Disorder), to poważne zaburzenie psychiczne należące do spektrum zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD). Osoby cierpiące na to zaburzenie nie mogą powstrzymać się przed skubaniem, drapaniem lub ściskaniem swojej skóry, mimo że często zdają sobie sprawę z negatywnych skutków swoich działań.

Dermatillomania to coś więcej niż nawyk – to kompulsja, która przynosi chwilową ulgę, ale w dłuższej perspektywie powoduje rany, blizny, infekcje oraz poczucie wstydu i winy. Czynność skubania może trwać od kilku minut do wielu godzin, a osoby dotknięte tym zaburzeniem mogą spędzać nawet większość dnia, zmagając się z pragnieniem „oczyszczenia” skóry.



Jak wygląda życie z dermatillomanią?


Dla wielu osób z dermatillomanią skubanie skóry staje się codziennym rytuałem. Często zaczyna się niewinnie – od próby usunięcia pryszcza, zaskórnika czy drobnej niedoskonałości. Z czasem jednak ta potrzeba staje się coraz silniejsza, a osoba zaczyna skubać skórę nie tylko na twarzy, ale również na ramionach, plecach, dłoniach, a nawet nogach. Skubanie może odbywać się w sposób nawykowy, np. podczas oglądania telewizji, a także w odpowiedzi na stres czy lęk.

Dermatillomania nie dotyczy tylko powierzchniowych uszkodzeń skóry. Często prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak rany, infekcje bakteryjne, powstawanie trwałych blizn, a w skrajnych przypadkach może wymagać interwencji medycznej. Co więcej, wiele osób unika kontaktów towarzyskich z obawy przed tym, że ktoś zauważy ich uszkodzoną skórę.



Skąd się bierze dermatillomania?


Przyczyny dermatillomanii nie są jednoznaczne i mogą różnić się w zależności od osoby. Badacze wskazują na kilka głównych czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju tego zaburzenia:

• Genetyka – Osoby z rodzinami, w których występowały zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, depresja lub lęk, są bardziej narażone na dermatillomanię.
• Zaburzenia psychiczne – Często współwystępuje z innymi zaburzeniami, takimi jak trichotillomania (wyrywanie włosów), depresja, zaburzenia lękowe czy ADHD.
• Stres i emocje – Dermatillomania może być reakcją na silny stres, lęk, a nawet nudę. Skubanie skóry często działa jak mechanizm radzenia sobie z trudnymi emocjami.
• Perfekcjonizm – Osoby cierpiące na to zaburzenie mogą mieć nadmierną potrzebę „poprawiania” wyglądu swojej skóry, nawet jeśli inni nie zauważają żadnych niedoskonałości.
• Nawyki sensoryczne – Niektóre osoby odczuwają silną potrzebę dotykania, skubania lub manipulowania skórą ze względu na specyficzne doznania dotykowe.

Psychologiczne pułapki dermatillomanii


Dermatillomania to nie tylko fizyczne uszkodzenie skóry – to również zaburzenie, które mocno wpływa na stan psychiczny osób cierpiących. Wiele osób doświadcza:

• Poczucia wstydu – Powtarzające się uszkodzenia skóry sprawiają, że osoby dotknięte tym zaburzeniem często ukrywają swoje ciało pod warstwami ubrań lub unikają miejsc publicznych.
• Niskiej samooceny – Blizny i rany mogą prowadzić do obniżonej samooceny oraz poczucia, że ich wygląd jest nieakceptowalny.
• Samotności – Z powodu lęku przed osądem, osoby z dermatillomanią często wycofują się z życia towarzyskiego, co pogłębia uczucie izolacji.

W takich sytuacjach dermatillomania może przerodzić się w zamknięty krąg – poczucie winy i wstydu prowadzą do wzrostu napięcia emocjonalnego, które z kolei zwiększa skłonność do dalszego skubania skóry.


Jak sobie z tym radzić? Leczenie dermatillomanii


Pomimo że dermatillomania może wydawać się nie do opanowania, istnieją skuteczne metody leczenia, które pomagają osobom cierpiącym na to zaburzenie. Leczenie dermatillomanii zazwyczaj obejmuje:

Terapia behawioralno-poznawcza (CBT) – To najskuteczniejsza forma terapii dla osób z dermatillomanią. CBT pomaga zmieniać myśli i zachowania, które prowadzą do skubania skóry, oraz uczy nowych sposobów radzenia sobie ze stresem.

Terapia oparta na uważności (Mindfulness) – Techniki uważności pomagają osobom lepiej rozpoznawać momenty, kiedy czują potrzebę skubania skóry, oraz kontrolować impulsy.

Farmakoterapia – W niektórych przypadkach lekarze mogą zalecić stosowanie leków przeciwdepresyjnych lub leków z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), które pomagają zmniejszyć kompulsywne zachowania.

Terapie alternatywne – Niektóre osoby znajdują ulgę w technikach relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga czy terapia sensoryczna.



Zakończenie: Świadomość kluczem do zdrowia


Dermatillomania to nie tylko nawyk, ale poważne zaburzenie, które może mieć ogromny wpływ na jakość życia osoby dotkniętej tym schorzeniem. Edukacja na temat tego zaburzenia oraz wsparcie terapeutyczne to kluczowe elementy w procesie leczenia. Jeśli Ty lub ktoś bliski zmaga się z dermatillomanią, ważne jest, aby szukać pomocy u specjalisty – psychologa lub psychiatry, którzy pomogą znaleźć odpowiednią drogę do wyjścia z tego trudnego nawyku.


Zrozumienie, że nie jest się osamotnionym w tej walce, może być pierwszym krokiem ku zdrowiu – zarówno psychicznemu, jak i fizycznemu.