Choroba Heinego-Medina

Choroba Heinego-Medina, znana również jako polio lub nagminne porażenie dziecięce, to schorzenie, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu budziło ogromny strach na całym świecie. Choć dzięki szczepieniom udało się niemal całkowicie ją wyeliminować, nadal warto o niej pamiętać, by zrozumieć znaczenie profilaktyki.

Choroba Heinego-Medina to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez wirus polio (poliowirus). Atakuje głównie dzieci poniżej 5. roku życia, ale może dotknąć osoby w każdym wieku. Wirus dostaje się do organizmu przez usta, namnaża się w gardle i jelitach, a następnie może przedostać się do układu nerwowego, gdzie uszkadza neurony ruchowe w rdzeniu kręgowym.

W efekcie może prowadzić do porażeń mięśni, a w ciężkich przypadkach – do zgonu w wyniku porażenia mięśni oddechowych.

Poliowirus przenosi się głównie:

• drogą fekalno-oralną (np. przez brudne ręce, skażoną wodę i żywność)
• rzadziej przez drogę kropelkową

Najwięcej zakażeń notowano latem i wczesną jesienią. Chory człowiek wydala wirusa z kałem przez kilka tygodni i może zarażać innych, nawet jeśli sam przechodzi zakażenie bezobjawowo.

Większość zakażeń przebiega bezobjawowo (ponad 90%). Jeśli pojawiają się objawy, mogą mieć różne postaci:

• Postać poronna (łagodna)

• gorączka
• ból gardła
• ból brzucha, wymioty, biegunka
• złe samopoczucie

Ustępuje samoistnie po kilku dniach.

• Postać aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

• sztywność karku,
• bóle głowy,
• światłowstręt.

Przebieg zwykle jest łagodny i nie pozostawia następstw.

• Postać porażenna (najgroźniejsza, 0,1–1% przypadków)

• nagłe osłabienie i wiotkie porażenie mięśni, najczęściej kończyn dolnych
• asymetryczne, bez zaburzeń czucia
• może dojść do porażenia mięśni oddechowych i zgonu

Nie ma leczenia przyczynowego polio. Stosuje się jedynie leczenie objawowe i rehabilitację, w tym:

• odpoczynek
• leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
• intensywną fizjoterapię w celu zapobiegania przykurczom i zanikom mięśni
• W razie porażenia mięśni oddechowych dawniej stosowano tzw. „żelazne płuca” (respiratory podciśnieniowe)

Szczepienia – najskuteczniejsza ochrona

Najważniejszym sposobem zapobiegania chorobie Heinego-Medina są szczepienia ochronne. W Polsce szczepionka przeciw polio znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Stosuje się:

• szczepionkę inaktywowaną (IPV) – podawaną w zastrzyku
• dawniej stosowano doustną szczepionkę OPV (żywą atenuowaną), dziś używaną głównie w niektórych krajach rozwijających się
• Dzięki szczepieniom w Europie polio zostało praktycznie wyeliminowane. Jednak wirus wciąż występuje w niektórych krajach Azji i Afryki, dlatego WHO prowadzi globalny program jego eradykacji

Dlaczego nadal musimy o niej pamiętać?
Choć w Polsce nie odnotowano zachorowań od kilkudziesięciu lat, zagrożenie powrotem choroby istnieje, jeśli spadnie poziom zaszczepienia populacji. Dopóki poliowirus krąży w innych częściach świata, dopóty potrzebne są szczepienia, by zapobiec nawrotom epidemii.

Choroba Heinego-Medina to przestroga przed tym, co może się stać bez szczepień. Dzięki obowiązkowym programom szczepień praktycznie zniknęła z naszego otoczenia, ale to właśnie szczepienia utrzymują ją w ryzach. Dbajmy o zdrowie swoje i naszych dzieci – szczepienia to najlepsza inwestycja w bezpieczną przyszłość.