Autyzm – zrozumieć inność

Autyzm, znany również jako zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD), to złożone zaburzenia rozwojowe mózgu, które objawiają się już we wczesnym dzieciństwie i trwają przez całe życie. Charakteryzują się one przede wszystkim trudnościami w komunikacji społecznej i interakcjach, a także ograniczonymi, powtarzalnymi wzorcami zachowań i zainteresowań.

Autyzm zazwyczaj ujawnia się w pierwszych trzech latach życia dziecka, wskutek zaburzeń neurologicznych, które wpływa na funkcje pracy mózgu. Według statystyk autyzm i jego pochodne dotyka jedno na 110 urodzonych dzieci, ponadto występuje czterokrotnie częściej u chłopców niż u dziewczynek. Na wystąpienie autyzmu nie mają wpływu czynniki społeczne oraz ekonomiczne rodziny. Dziecko ze spektrum autyzmu ma problem z rozumowaniem, kontaktami społecznymi, porozumiewaniem się, komunikacją i pracą w grupie.

Co to jest autyzm?

Autyzm jest spektrum, co oznacza, że objawy mogą się znacznie różnić między osobami od lekkich po ciężkie. Wbrew temu, iż autyzm charakteryzuje się specyficznymi zachowaniami osób nim dotkniętych, to chore dzieci i dorośli mogą wykazywać różnorakie kombinacje zachowań o różnym nasileniu. Niektóre osoby z autyzmem mogą być niezwykle zdolne w określonych dziedzinach, takich jak sztuka, muzyka czy matematyka, podczas gdy inne mogą potrzebować wsparcia w codziennym funkcjonowaniu.

Przyczyny autyzmu

Dokładne przyczyny autyzmu nie są znane, ale badania wskazują na kombinację czynników genetycznych i środowiskowych. Nie ma jednoznacznych dowodów łączących autyzm z jakimikolwiek czynnikami stylu życia czy szczepieniami. Badacze naukowi ciągle pracują nad wytłumaczeniem przyczyn wystąpienia form autyzmu. Pomimo braku jednoznacznej odpowiedzi, współczesne badania wykazują kojarzenie autyzmu z biologicznymi i neurologicznymi różnicami mózgu. Dzięki badaniom mózgu rezonansem magnetycznym oraz tomografią komputerową zostały wykazane nieprawidłowości w budowie mózgu zwłaszcza w rejonach móżdżku. Niekiedy zauważa się powrót choroby u w kolejnych pokoleniach danej rodziny, co może sugerować podłoże genetyczne choroby, jednak do tej pory nie oznaczono genu odpowiedzialnego za ujawnienie się autyzmu. Autyzm nie zalicza się do chorób psychicznych, dzieci nim dotknięte nie są też "niegrzeczne", cy też "źle" wychowane.

Rozpoznawanie autyzmu

Rozpoznanie autyzmu często następuje w pierwszych latach życia dziecka, do 24-30 miesiąca zazwyczaj rozwijają się normalnie. Rodzice mogą zauważyć, że ich dziecko unika kontaktu wzrokowego, nie reaguje na swoje imię lub rozwija mowę wolniej niż rówieśnicy, bądź wcale nie mówi. Dzieci autystyczne używają słów bez znaczenia, porozumiewają się za pomocą gestów zamiast słów oraz mają problem ze skupieniem uwagi. Ludzie dotknięci autyzmem wola spędzać czas w samotności, nie interesują się zawieraniem przyjaźni, nawiązują słaby kontakt wzrokowy, mało się uśmiechają, są nadwrażliwe na bodźce np. dotyku lub wykazują brak reakcji na ból, wzrok, słuch, dotyk, ból, węch, smak. Osoby dotknięte autyzmem wpadają w częste wybuchy złości bez powodu , przywiązują się uparcie do jednego przedmiotu czy osoby, mogą wykazywać agresję lub autoagresję. Wczesna interwencja i terapia są kluczowe dla wspierania rozwoju dziecka.

Życie z autyzmem

Osoby z autyzmem mogą prowadzić pełne i satysfakcjonujące życie. Edukacja, terapie behawioralne, a także wsparcie społeczne i zawodowe są niezbędne dla ich samodzielności i integracji społecznej. W zależności od indywidualnych potrzeb chorego dostosowuje się rodzaj terapii, w zakresie mowy, zachowania,wzroku, słuchu, trapie muzyczne i terapie ze zwierzętami tzw. hipoterapie. Wiele osób z autyzmem ma wyjątkowe talenty i umiejętności, które mogą być wspaniale wykorzystane w różnych zawodach.

Jak możemy pomóc?

Zrozumienie i akceptacja to klucz do wsparcia osób z autyzmem. Edukacja społeczeństwa, dostęp do specjalistycznych terapii oraz wsparcie rodzin osób z autyzmem są niezbędne. Każdy z nas może przyczynić się do budowania bardziej inkluzywnego świata. Możliwe są różne rodzaje terapii w zakresie mowy, zachowania, wzroku, słuchu, terapie muzyczne, a także leki i zalecenia dietetyczne. Terapie powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego.

Podsumowanie

Autyzm jest częścią ludzkiego spektrum i powinniśmy dążyć do świata, w którym różnorodność jest akceptowana i celebrowana. Zrozumienie, edukacja i odpowiednie wsparcie mogą pomóc osobom z autyzmem żyć pełnią życia i wykorzystać ich unikalne talenty.