Technika pobierania krwi żylnej metodą próżniowo - strzykawkową

Przygotowanie do pobrania krwi

Przed przystąpieniem do pobrania krwi konieczne jest odpowiednie przygotowanie oraz przestrzeganie zasad aseptyki i bezpieczeństwa. Kluczowe etapy to:

Zgromadzenie niezbędnych materiałów:
- Strzykawka i igła jednorazowego użytku,
- Zestaw do próżniowego pobierania krwi (probówki próżniowe, adapter próżniowy),
- Rękawiczki jednorazowe,
- Środek dezynfekujący (np. spirytus 70%),
- Waciki lub gaziki,
- Staza (opaska uciskowa),
- Pojemnik na odpady medyczne (do utylizacji zużytych materiałów).
Identyfikacja pacjenta: Przed przystąpieniem do zabiegu należy upewnić się, że pacjent jest prawidłowo zidentyfikowany. W placówkach medycznych zazwyczaj stosuje się weryfikację za pomocą imienia, nazwiska oraz numeru PESEL lub opaski identyfikacyjnej.
Higiena i aseptyka: Ważne jest, aby osoba pobierająca krew dokładnie umyła ręce przed przystąpieniem do zabiegu i nałożyła rękawiczki jednorazowe. Należy także zadbać o czystość miejsca wkłucia, dezynfekując skórę pacjenta.

Procedura pobierania krwi metodą próżniowo-strzykawkową

Wybór miejsca wkłucia: Najczęściej krew pobierana jest z żyły odłokciowej (w zgięciu łokciowym), jednak można także używać żył przedramienia, grzbietu dłoni czy innych dostępnych naczyń krwionośnych. Wybór miejsca zależy od widoczności i dostępności żyły oraz stanu pacjenta.
Założenie stazy: Staza (opaska uciskowa) powinna być założona około 7-10 cm powyżej miejsca wkłucia, aby spowodować wyraźniejsze uwidocznienie żył. Ważne jest, aby staza nie była zbyt ciasna ani założona na zbyt długi czas (nie dłużej niż 1 minutę), aby nie doszło do hemolizy krwi i zniekształcenia wyników badań.
Dezynfekcja miejsca wkłucia: Zanim zostanie wprowadzone igło-strzykawka, miejsce pobrania należy dokładnie zdezynfekować spirytusem lub innym środkiem antyseptycznym. Następnie należy odczekać chwilę, aż skóra wyschnie, aby uniknąć rozcieńczenia krwi środkiem dezynfekcyjnym.
Pobieranie krwi przy użyciu strzykawki:
- Strzykawka o odpowiedniej pojemności (zwykle 5-10 ml) powinna być połączona z igłą, którą wprowadza się do żyły pod kątem 15-30 stopni, po uprzednim napięciu skóry.
- Po wbiciu igły do żyły, należy delikatnie odciągnąć tłok strzykawki, co spowoduje powolne napełnianie strzykawki krwią. Kontrola prędkości przepływu krwi za pomocą strzykawki pozwala uniknąć zbyt dużego ciśnienia w żyłach pacjenta, co jest szczególnie ważne u osób z delikatnymi naczyniami.
- W zależności od ilości próbek i wymaganych badań, można pobrać różne objętości krwi, zwykle od 5 do 20 ml.
Przeniesienie krwi do probówek próżniowych:
- Po pobraniu odpowiedniej ilości krwi, igłę pozostawia się w żyle, a zawartość strzykawki wstrzykuje się do probówek próżniowych, podłączając je do specjalnego adaptera. Adapter próżniowy umożliwia bezpieczne przelanie krwi ze strzykawki do probówek, bez kontaktu z powietrzem.
- Ważne jest, aby probówki wstrząsnąć delikatnie zaraz po ich napełnieniu, jeśli zawierają substancje zapobiegające krzepnięciu krwi (np. EDTA). Zbyt mocne wstrząśnięcie może jednak spowodować hemolizę krwinek czerwonych.
Zakończenie procedury:
- Po napełnieniu wszystkich probówek, igłę ostrożnie wyjmuje się z żyły, a miejsce wkłucia zabezpiecza się wacikiem lub gazikiem, który należy uciskać przez kilka minut w celu zatamowania ewentualnego krwawienia.
- Pacjent powinien przez kilka minut trzymać rękę zgiętą w łokciu, co zmniejsza ryzyko wystąpienia siniaków lub krwiaków.

Postępowanie po pobraniu krwi

Utylizacja materiałów jednorazowych: Zużyta igła, strzykawka oraz pozostałe materiały medyczne należy wyrzucić do specjalnych pojemników na odpady medyczne. Prawidłowa utylizacja materiałów jest kluczowa dla zapobiegania zakażeniom.
Opisanie probówek: Po pobraniu krwi każda probówka musi być dokładnie opisana, aby przypisać próbkę do odpowiedniego pacjenta. Należy podać imię, nazwisko, numer identyfikacyjny pacjenta (np. PESEL) oraz datę i godzinę pobrania. Nieprawidłowe oznaczenie próbek może prowadzić do błędów w diagnostyce.
Transport próbek do laboratorium: Pobraną krew należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium w odpowiednich warunkach. W zależności od rodzaju badań, niektóre próbki mogą wymagać przechowywania w chłodni lub w specjalnych warunkach.

Zalety i wady metody próżniowo-strzykawkowej

Zalety:

Precyzyjna kontrola przepływu krwi: Strzykawka pozwala na delikatne pobieranie krwi, co jest korzystne w przypadku pacjentów z delikatnymi lub trudnymi do nakłucia żyłami.
Bezpieczeństwo próbki: Przeniesienie krwi do próżniowych probówek zapewnia brak kontaktu próbki z powietrzem, co zmniejsza ryzyko kontaminacji i zafałszowania wyników.
Wielokrotne probówki: System umożliwia pobieranie wielu próbek z jednego nakłucia, co jest wygodne i komfortowe dla pacjenta.

Wady:

Technika bardziej wymagająca: Wymaga większej wprawy w kontrolowaniu pobierania krwi oraz przenoszenia jej do probówek, w porównaniu do standardowego systemu próżniowego.
Ryzyko uszkodzenia krwinek: Zbyt szybkie wciąganie krwi do strzykawki może powodować hemolizę, co może wpływać na wynik badań.

Podsumowanie

Pobieranie krwi żylnej metodą próżniowo-strzykawkową to skuteczna i bezpieczna technika, która łączy zalety tradycyjnego systemu próżniowego z większą kontrolą nad przepływem krwi, charakterystyczną dla strzykawki. Jest szczególnie przydatna w przypadkach trudnych nakłuć, u pacjentów z kruchymi naczyniami krwionośnymi lub w sytuacjach, gdy wymagane są precyzyjne manipulacje w czasie pobierania krwi.