Hipoglikemia: Co to jest, przyczyny, objawy i leczenie

Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy (cukru) we krwi spada poniżej normy, zwykle poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). Glukoza jest głównym źródłem energii dla komórek organizmu, szczególnie dla mózgu. Kiedy jej poziom staje się zbyt niski, może dojść do poważnych problemów zdrowotnych. Hipoglikemia jest szczególnie niebezpieczna dla osób z cukrzycą, które przyjmują insulinę lub inne leki obniżające poziom glukozy.

Przyczyny hipoglikemii

Hipoglikemia może wystąpić w różnych sytuacjach. Najczęściej związana jest z cukrzycą, ale może także występować w innych przypadkach. Oto najczęstsze przyczyny:

Cukrzyca:

• Przedawkowanie insuliny – jeśli osoba z cukrzycą przyjmie zbyt dużą dawkę insuliny, poziom cukru we krwi może spaść zbyt szybko.

• Brak jedzenia po wstrzyknięciu insuliny – jeśli po podaniu insuliny nie spożyje się odpowiedniego posiłku, może dojść do obniżenia poziomu glukozy.

• Zbyt intensywny wysiłek fizyczny – intensywna aktywność fizyczna może spalić dużą ilość glukozy, prowadząc do hipoglikemii.

Niewłaściwa dieta:

• Pominięcie posiłku lub niewystarczająca ilość węglowodanów – jeśli organizm nie otrzyma odpowiedniej ilości energii, poziom glukozy może spadać.
• Alkohol – nadmierne spożycie alkoholu może blokować wątrobę w produkcji glukozy, co prowadzi do hipoglikemii.

Choroby i leki:

• Choroby wątroby – wątroba pełni kluczową rolę w produkcji glukozy, a jej zaburzenia mogą prowadzić do hipoglikemii.
• Niektóre leki – leki takie jak sulfonamidy, leki na nadciśnienie czy leki przeciwgrzybicze mogą wpływać na metabolizm glukozy.

Inne czynniki:

• Skrócenie okresu między posiłkami – niejedzenie przez długi czas może powodować spadek poziomu glukozy.
• Stres – w sytuacjach stresowych organizm może uwalniać hormony, które wpływają na metabolizm glukozy.

Objawy hipoglikemii

Objawy hipoglikemii mogą rozwijać się szybko i zróżnicować w zależności od stopnia spadku poziomu glukozy. Do najczęstszych objawów należą:

• Drżenie rąk i nóg,

• Pocenie się, zwłaszcza nocne,

• Zawroty głowy,

• Zwiększone pragnienie,

• Zaburzenia widzenia, np. podwójne widzenie,

• Zaburzenia koncentracji i dezorientacja,

• Ból głowy,

• Zmniejszona wydolność fizyczna, uczucie zmęczenia,

• Uczucie głodu,

• Drażliwość i niepokój,

• Omamy i utrata świadomości (w skrajnych przypadkach).

W przypadku nieleczenia hipoglikemii może dojść do poważniejszych objawów, takich jak utrata przytomności, drgawki, a nawet śmierć.

Jak diagnozować hipoglikemię?

Diagnostyka hipoglikemii polega głównie na pomiarze poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru. W przypadku cukrzycy, jeśli osoba doświadcza objawów hipoglikemii, powinna natychmiast sprawdzić swój poziom cukru. Jeśli wynik wynosi poniżej 70 mg/dl, należy podjąć szybkie kroki w celu podniesienia poziomu glukozy.

Leczenie hipoglikemii

Leczenie hipoglikemii zależy od jej nasilenia. W łagodniejszych przypadkach można podjąć następujące działania:

Spożycie szybko przyswajalnych węglowodanów:

• Tabletki glukozy,
• Słodkie napoje (np. sok owocowy, napój gazowany),
• Żel energetyczny lub cukier.

Kontrola poziomu glukozy: Po spożyciu glukozy, ciśnienie należy ponownie zmierzyć po 15-20 minutach. Jeśli poziom cukru nie wzrasta, należy powtórzyć spożycie glukozy.

W cięższych przypadkach, jeśli osoba nie jest w stanie spożyć jedzenia lub napoju, konieczne może być podanie glukozy dożylnie w szpitalu lub wstrzyknięcie glukagonu (hormon, który pomaga uwolnić glukozę z wątroby).

Jak zapobiegać hipoglikemii?

Aby zapobiegać hipoglikemii, osoby z cukrzycą powinny:

• Regularnie monitorować poziom cukru we krwi,
• Stosować odpowiednią dietę, bogatą w węglowodany o niskim i średnim indeksie glikemicznym,
• Unikać długich okresów bez jedzenia,
• Zawsze mieć przy sobie szybko przyswajalne źródło glukozy (np. tabletki glukozy, cukier),
• Stosować odpowiednią dawkę insuliny lub leków, zgodnie z zaleceniami lekarza,
• Unikać nadmiernego wysiłku fizycznego bez odpowiedniego posiłku przed i po treningu.

Powikłania hipoglikemii

Chroniczna hipoglikemia, szczególnie jeśli nie jest kontrolowana, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

• Utrata przytomności, która może prowadzić do urazów w wyniku upadku,
• Uszkodzenie mózgu z powodu długotrwałego braku glukozy,
• Trudności w kontrolowaniu poziomu glukozy w długoterminowym okresie.

Hipoglikemia a cukrzyca

Osoby z cukrzycą, szczególnie te, które stosują insulinę, są bardziej narażone na hipoglikemię. Ważne jest, aby pacjenci z cukrzycą regularnie monitorowali poziom glukozy i nauczyli się rozpoznawać wczesne objawy hipoglikemii. Dobrze zbilansowana dieta, regularne posiłki i odpowiednia dawka leków są kluczowe w zapobieganiu hipoglikemii.