Eozynofilowe zapalenie przełyku – przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie

Eozynofilowe zapalenie przełyku (EoE) to przewlekłe, immunologicznie uwarunkowane schorzenie przełyku, charakteryzujące się naciekiem eozynofilów – rodzaju białych krwinek – w błonie śluzowej tego narządu. Choroba prowadzi do zapalenia, zwężenia światła przełyku oraz zaburzeń jego funkcji, co objawia się głównie trudnościami w przełykaniu i bólem w klatce piersiowej. Eozynofilowe zapalenie przełyku zyskuje coraz większe znaczenie kliniczne, zwłaszcza wśród dzieci i młodych dorosłych.

Etiologia i czynniki ryzyka

Przyczyny EoE nie są do końca poznane, ale choroba wiąże się z nadwrażliwością immunologiczną na alergeny pokarmowe i środowiskowe. U chorych często stwierdza się współistnienie innych chorób atopowych, takich jak astma, katar sienny czy atopowe zapalenie skóry.

Czynniki ryzyka to między innymi:

• Alergie pokarmowe (np. na mleko, jaja, pszenicę, orzeszki ziemne)
• Choroby atopowe w wywiadzie
• Predyspozycje genetyczne
• Czynniki środowiskowe

Objawy kliniczne

Objawy EoE mogą się różnić w zależności od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania choroby. Do najczęstszych należą:

• Dysfagia (trudności w przełykaniu), zwłaszcza pokarmów stałych
• Uczucie zalegania pokarmu w przełyku
• Ból w klatce piersiowej, niezwiązany z chorobą serca
• Refluks kwasowy i zgaga (często oporne na standardowe leczenie)
• U dzieci – zaburzenia karmienia, ból podczas jedzenia, wymioty, zahamowanie przyrostu masy ciała

Diagnostyka

Diagnostyka EoE obejmuje:

• Endoskopię przełyku – typowe obrazy to pierścienie, linie, białe plamki, zwężenia lub nadżerki
• Biopsję błony śluzowej przełyku – potwierdzenie obecności dużej liczby eozynofilów (>15 na pole widzenia mikroskopu)
• Wykluczenie innych przyczyn eozynofilii przełyku, takich jak zakażenia, choroby autoimmunologiczne czy refluks żołądkowo-przełykowy
• Testy alergiczne, by wykryć potencjalne alergeny pokarmowe lub wziewne

Leczenie

Leczenie EoE obejmuje kilka strategii:

• Modyfikacja diety – eliminacja podejrzanych alergenów pokarmowych (np. dieta elementarna lub eliminacyjna)
• Leki przeciwzapalne – głównie miejscowe kortykosteroidy (np. flutykazon lub budezonid podawane wziewnie lub jako zawiesina doustna)
• Leki rozszerzające przełyk (dylatacje) w przypadku poważnych zwężeń światła przełyku
• Kontrola współistniejących alergii i stosowanie leków przeciwhistaminowych

Eozynofilowe zapalenie przełyku to przewlekła choroba o podłożu alergicznym, która może znacząco pogorszyć komfort życia pacjentów z powodu zaburzeń przełykania i bólu. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie pozwalają na kontrolę objawów i zapobieganie powikłaniom, takim jak zwężenia przełyku. Współpraca gastroenterologa, alergologa i dietetyka jest kluczowa dla skutecznej terapii.