Badanie mykologiczne – co to jest?

Badanie mykologiczne to jedno z podstawowych badań mikrobiologicznych, które służy do wykrywania i identyfikacji grzybów chorobotwórczych. Wykonuje się je w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia grzybiczego, a także określenia rodzaju patogenu odpowiedzialnego za rozwój choroby. Choć grzyby są naturalnie obecne w środowisku i na powierzchni ludzkiej skóry, w pewnych warunkach mogą stać się przyczyną groźnych infekcji.

Na czym polega badanie mykologiczne

Badanie mykologiczne polega na pobraniu próbki materiału z miejsca, w którym podejrzewa się obecność grzybów. Może to być fragment skóry, paznokcia, włosa, wymaz z jamy ustnej, pochwy, nosa lub próbka krwi, moczu czy plwociny – w zależności od lokalizacji infekcji. Materiał trafia następnie do laboratorium, gdzie jest poddawany analizie mikroskopowej i hodowli.

W badaniu mikroskopowym ocenia się, czy w próbce znajdują się elementy grzybów, takie jak strzępki, zarodniki lub blastospory. Dzięki temu można wstępnie określić, czy zakażenie rzeczywiście ma charakter grzybiczy. Kolejnym etapem jest hodowla, w której materiał umieszcza się na specjalnych podłożach, sprzyjających wzrostowi grzybów. Po kilku dniach lub tygodniach mikrobiolog ocenia kolonie i identyfikuje konkretny gatunek.

Kiedy wykonuje się badanie mykologiczne

Badanie mykologiczne zaleca się w przypadku objawów, które mogą wskazywać na zakażenie grzybicze. Należą do nich między innymi:

• łuszczenie, swędzenie lub pękanie skóry,
• przebarwienia i deformacje paznokci,
• uporczywe stany zapalne błon śluzowych,
• nawracające infekcje intymne,
• kaszel i duszność przy podejrzeniu aspergilozy,
• gorączka o nieznanym pochodzeniu u osób z obniżoną odpornością.

Badanie wykonuje się również u pacjentów po przeszczepach, w trakcie leczenia immunosupresyjnego lub przy długotrwałym stosowaniu antybiotyków, ponieważ te czynniki sprzyjają rozwojowi zakażeń grzybiczych.

Jak przygotować się do badania

Przygotowanie do badania mykologicznego zależy od miejsca pobrania materiału. W przypadku skóry i paznokci nie należy stosować kremów, maści ani lakierów przez kilka dni przed pobraniem próbki. Jeśli badanie dotyczy błon śluzowych, należy unikać stosowania leków przeciwgrzybiczych i antyseptyków. Materiał powinien być pobrany przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ stosowanie leków może zafałszować wynik.

Znaczenie badania mykologicznego

Badanie mykologiczne ma ogromne znaczenie w diagnostyce, ponieważ objawy zakażeń grzybiczych często są niespecyficzne i mogą przypominać inne choroby, takie jak łuszczyca, egzema lub infekcje bakteryjne. Wynik badania pozwala lekarzowi dobrać odpowiedni lek przeciwgrzybiczy i określić czas terapii. Dzięki temu leczenie jest skuteczniejsze i bezpieczniejsze.

W niektórych przypadkach wykonuje się również badanie lekowrażliwości, które określa, na jakie preparaty dany szczep grzyba jest odporny. Ma to szczególne znaczenie w zakażeniach przewlekłych lub nawrotowych, zwłaszcza u pacjentów hospitalizowanych.

Badanie mykologiczne jest prostym, ale niezwykle ważnym narzędziem w diagnostyce chorób wywoływanych przez grzyby. Pozwala na precyzyjne określenie przyczyny zakażenia i wybór skutecznej terapii. Wczesne wykonanie badania pozwala uniknąć przewlekłych infekcji i powikłań, które w przypadku osób z obniżoną odpornością mogą być bardzo poważne. Regularne kontrole i właściwa higiena to najlepszy sposób, by zapobiegać zakażeniom grzybiczym i utrzymać zdrową skórę oraz paznokcie.