Operacja tarczycy – kiedy jest konieczna i jak przebiega?

Operacje tarczycy należą do najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych w obrębie szyi. Choć nie zawsze są konieczne, w wielu przypadkach stanowią skuteczną metodę leczenia schorzeń tego gruczołu. W artykule przedstawiamy, kiedy operacja tarczycy jest zalecana, jak się do niej przygotować, jak wygląda sam zabieg oraz czego można się spodziewać w okresie rekonwalescencji.

Czym jest tarczyca?

Tarczyca to niewielki gruczoł w kształcie motyla, zlokalizowany na przedniej części szyi, tuż poniżej krtani. Pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu poprzez produkcję hormonów – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Zaburzenia jej pracy mogą prowadzić do niedoczynności lub nadczynności, a także rozwoju guzków i zmian nowotworowych.

Kiedy operacja tarczycy jest konieczna?

Wskazania do operacji tarczycy obejmują:

• Guzy tarczycy – szczególnie te podejrzane o złośliwość lub potwierdzone nowotwory (np. rak brodawkowaty, pęcherzykowy).

• Wole guzowate – zwłaszcza gdy powodują ucisk na tchawicę lub przełyk, co prowadzi do trudności w oddychaniu lub połykaniu.

• Nadczynność tarczycy – jeśli leczenie farmakologiczne i jodem promieniotwórczym nie przynosi rezultatów (np. w chorobie Gravesa-Basedowa).

• Nawracające torbiele tarczycy – jeśli powodują dyskomfort lub dolegliwości estetyczne.

Rodzaje operacji tarczycy

Zakres operacji zależy od rozpoznania oraz stopnia zaawansowania choroby. Wyróżniamy:

• Tyreoidektomię całkowitą – usunięcie całego gruczołu tarczowego. Stosowana głównie przy nowotworach złośliwych lub rozległym wolu obustronnym.

• Lobektomię (hemityreoidektomię) – usunięcie jednego płata tarczycy. Wskazana przy jednostronnych zmianach łagodnych lub ograniczonych nowotworach.

• Tyreoidektomię subtotalną – rzadziej wykonywana, polega na częściowym usunięciu gruczołu.

Jak przebiega operacja?

Zabieg przeprowadzany jest zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym. Chirurg wykonuje niewielkie nacięcie na szyi (najczęściej w fałdzie skórnym, aby blizna była jak najmniej widoczna), po czym odsłania tarczycę i usuwa określoną część gruczołu.

Podczas operacji ważne jest zachowanie nerwów krtaniowych wstecznych oraz przytarczyc, które regulują poziom wapnia we krwi. W nowoczesnych ośrodkach stosuje się neuromonitoring nerwów oraz techniki małoinwazyjne, co zmniejsza ryzyko powikłań.

Powikłania po operacji

Choć operacje tarczycy należą do stosunkowo bezpiecznych, mogą wiązać się z powikłaniami, takimi jak:

• uszkodzenie nerwów krtaniowych (chrypka, trudności z mówieniem),

• niedoczynność przytarczyc (spadek poziomu wapnia we krwi),

• krwiaki lub zakażenia rany,

• niedoczynność tarczycy (szczególnie po usunięciu całego gruczołu).

Rekonwalescencja po zabiegu

Pobyt w szpitalu po operacji zwykle trwa od 1 do 3 dni. Większość pacjentów wraca do codziennych aktywności w ciągu 1–2 tygodni. W przypadku całkowitego usunięcia tarczycy konieczna jest dożywotnia terapia substytucyjna hormonami tarczycy (lewotyroksyna). Regularna kontrola poziomu hormonów oraz wapnia jest również niezbędna.

Blizna po operacji goi się zazwyczaj dobrze, a z czasem staje się mało widoczna. Można stosować preparaty ułatwiające jej gojenie, a w razie potrzeby – zabiegi laserowe lub korekcję chirurgiczną.

Podsumowanie

Operacja tarczycy to skuteczna metoda leczenia wielu schorzeń tego gruczołu – zarówno łagodnych, jak i złośliwych. Choć każda interwencja chirurgiczna wiąże się z pewnym ryzykiem, rozwój technik operacyjnych i doświadczenie chirurgów sprawiają, że jest to zabieg bezpieczny i dający bardzo dobre efekty. Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka, kwalifikacja do zabiegu oraz opieka pooperacyjna.