Zastosowanie endoskopii w diagnostyce chorób górnych dróg oddechowych

Endoskopia górnych dróg oddechowych stanowi obecnie jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych w otorynolaryngologii. Dzięki rozwojowi technologii optycznych oraz miniaturyzacji sprzętu, badanie endoskopowe pozwala na precyzyjną ocenę struktur anatomicznych nosa, nosogardła, gardła i krtani. W artykule przedstawiono techniki laryngoskopii sztywnej i giętkiej, ich zastosowanie kliniczne, a także rolę endoskopii w wykrywaniu i różnicowaniu zmian nowotworowych oraz zapalnych.

Choroby górnych dróg oddechowych, obejmujące nos, zatoki przynosowe, nosogardło, gardło i krtań, stanowią istotny problem zdrowotny w populacji ludzkiej. Objawy takie jak chrypka, zaburzenia połykania, duszność, nawracające infekcje czy krwawienia z nosa wymagają dokładnej oceny źródła problemu. Klasyczne metody diagnostyczne, takie jak badanie palpacyjne czy lusterkowe, mają ograniczoną możliwość diagnostyczną. Endoskopia umożliwia bezpośrednią wizualizację trudno dostępnych struktur i znacznie zwiększa czułość oraz swoistość rozpoznania.

Techniki endoskopowe

- Laryngoskopia sztywna

Laryngoskopia sztywna polega na wprowadzeniu sztywnego endoskopu (najczęściej 0°, 30° lub 70°) przez jamę ustną w celu oceny gardła i krtani. Badanie to cechuje się wysoką rozdzielczością obrazu oraz stabilnością optyki. Jest szczególnie przydatne w diagnostyce zmian w obrębie fałdów głosowych, nagłośni oraz okolicy podgłośniowej. Wadą tej techniki jest mniejszy komfort pacjenta i konieczność odpowiedniego ułożenia głowy.

- Laryngoskopia giętka (fiberoskopia)

Laryngoskopia giętka wykorzystuje cienki, elastyczny endoskop wprowadzany przez jamę nosową, co pozwala na ocenę struktur bez konieczności szerokiego otwierania ust. Badanie to może być wykonywane w pozycji siedzącej i jest dobrze tolerowane przez pacjentów. Umożliwia dynamiczną ocenę czynnościową – np. ruchomości fałdów głosowych podczas fonacji, a także ocenę nosogardła i podstawy języka.

Obrazowanie zmian patologicznych

Zmiany zapalne

Endoskopia pozwala na szczegółową ocenę błony śluzowej w przebiegu zapaleń zatok przynosowych, gardła i krtani. Typowe objawy endoskopowe to:

- obrzęk i przekrwienie błony śluzowej

- wydzielina śluzowo-ropna

- przerost małżowin nosowych

- ziarninowanie lub nadżerki w obrębie krtani

Badanie endoskopowe umożliwia różnicowanie zmian ostrozapalnych od przewlekłych oraz kierunkuje dalszą diagnostykę (np. mikrobiologiczną).

Zmiany nowotworowe

Endoskopia odgrywa kluczową rolę w diagnostyce nowotworów głowy i szyi, szczególnie raków krtani i nosogardła. Pozwala na:

- wczesne wykrycie niewielkich ognisk nowotworowych

- precyzyjne określenie lokalizacji i rozległości guza,

- pobranie materiału biopsyjnego pod kontrolą wzroku.

W nowoczesnej diagnostyce stosuje się również systemy videoendoskopowe HD oraz techniki dodatkowe, takie jak Narrow Band Imaging (NBI), zwiększające kontrast unaczynienia zmian nowotworowych.

Znaczenie kliniczne i korzyści diagnostyczne

Endoskopia górnych dróg oddechowych znacząco zwiększa skuteczność rozpoznawania chorób laryngologicznych. Pozwala na szybkie wykrycie zmian wymagających leczenia operacyjnego lub onkologicznego, ułatwia monitorowanie przebiegu choroby i ocenę efektów terapii. Co istotne, jest metodą małoinwazyjną, możliwą do przeprowadzenia w warunkach ambulatoryjnych.

Wnioski

Endoskopia stanowi obecnie standard diagnostyczny w otorynolaryngologii. Zarówno laryngoskopia sztywna, jak i giętka mają swoje unikalne zalety i są komplementarne w ocenie patologii górnych dróg oddechowych. Wczesne zastosowanie endoskopii umożliwia szybszą diagnozę zmian zapalnych i nowotworowych, a tym samym skuteczniejsze leczenie.