Rola cynku w procesie leczenia i gojenia się ran

Cynk odgrywa istotną rolę w zdrowiu skóry, włosów, paznokci, zębów, kości, mięśni, nerwów i funkcjonowaniu mózgu. 
Jony cynku działają również jako przeciwutleniacze w organizmie, neutralizując wolne rodniki i przyczyniając się do poprawy zdrowia i młodzieńczego wyglądu skóry. Ze względu na swoje liczne właściwości cynk jest również z powodzeniem stosowany w łagodzeniu podrażnień i stanów zapalnych skóry. Wyniki badań przeprowadzonych wśród osób stosujących preparaty zawierające cynk potwierdzają, że minerał ten ma korzystny wpływ na przyspieszenie procesów regeneracji skóry po różnego rodzaju urazach.

Rola cynku w gojeniu się ran była badana głównie w eksperymentalnych badaniach na zwierzętach. W skórze najwyższe stężenie cynku występuje w naskórku, zwłaszcza w keratynocytach znajdujących się najbliżej błony podstawnej.

Proces gojenia się ran kłutych, szarpanych, oparzeń oraz urazów obejmujących tkankę podskórną i głębsze narządy trwa dłużej. Trudności wynikają przede wszystkim z obecności martwej tkanki, która jest stopniowo wchłaniana, pozostawiając w tym miejscu bliznę. Rany mogą również wynikać z różnych chorób i powikłań, takich jak wrzody lub odleżyny.

Niedobór cynku, spowodowany czynnikami dziedzicznymi lub nieodpowiednią dietą, wiąże się ze zmianami skórnymi i opóźnionym gojeniem się ran. Chociaż zaburzenia dermatologiczne spowodowane niskim poziomem cynku w organizmie zwykle ustępują po zastosowaniu doustnych suplementów, ta droga podawania nie przyniosła znaczącej poprawy u pacjentów z prawidłowym poziomem cynku w osoczu.

Czym jest proces gojenia się ran?

Rana to uszkodzenie ciągłości skóry, a często także tkanek i narządów znajdujących się pod nią, spowodowane różnego rodzaju urazami. Najszybciej goją się niewielkie zadrapania i otarcia naskórka oraz skaleczenia.
Gojenie się ran to złożony proces, w którym biorą udział komórki skóry, krew, układ odpornościowy i wiele substancji krążących w organizmie. Proces gojenia się ran składa się z pięciu etapów:

• hemostaza,
• stan zapalny,
• migracja i proliferacja komórek,
• synteza białek i kurczenie się rany,
• przebudowa blizny.

W miejscu uszkodzenia skóry tworzy się skrzep, który skleja brzegi rany i zapobiega nadmiernemu krwawieniu. Następnie następuje etap oczyszczania rany z bakterii i uszkodzonej tkanki. Po opanowaniu infekcji powoli rozpoczyna się synteza kolagenu i tworzy się blizna. Infekcja, zanieczyszczenie rany lub rozległe uszkodzenie komplikują i opóźniają naturalny proces regeneracji skóry.

Rola cynku w gojeniu się ran

W początkowej fazie zapalnej poziom cynku wzrasta na brzegach rany. Wynika to ze zwiększonej ekspresji transporterów błonowych w keratynocytach, fibroblastach i makrofagach. W końcowej fazie gojenia się rany poziom ten spada, co z kolei zmniejsza podział komórek.

Substancje biorące udział w syntezie kolagenu, takie jak witaminy A i C oraz cynk, są pomocne w gojeniu się ran. Minerał ten odpowiada za regulację procesów w układzie odpornościowym, wspierając aktywność komórek odpornościowych. Cynk aktywuje komórki biorące udział w oczyszczaniu rany pod skrzepem, hamuje penetrację i inwazję wirusów oraz wspomaga wydzielanie hormonów stymulujących produkcję limfocytów – jednego z głównych czynników decydujących o prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Jak cynk działa w procesie gojenia się ran

Działanie przeciwzapalne: Cynk reguluje i zmniejsza stan zapalny w ranie, co ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego gojenia. 
Wspomaganie układu odpornościowego: Pierwiastek ten wzmacnia odpowiedź immunologiczną poprzez stymulację aktywności komórek odpornościowych, co chroni przed infekcjami. 

Synteza kolagenu: Cynk jest niezbędny do produkcji kolagenu, kluczowego białka budującego tkankę łączną i zapewniającego wytrzymałość rany. 
Podział i wzrost komórek: Jest niezbędny do prawidłowego podziału komórek, co ma kluczowe znaczenie dla regeneracji uszkodzonej tkanki. 
Działanie przeciwutleniające: Cynk pomaga neutralizować wolne rodniki, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. 

Kiedy stosować cynk w leczeniu ran?

Oparzenia i owrzodzenia: Opatrunki cynkowe są powszechnie stosowane w leczeniu tych urazów, a suplementacja doustna może przyspieszyć powrót do zdrowia. 
Rany pooperacyjne: Podawanie cynku może skrócić czas gojenia się ran po operacji. 
Niedobory cynku: W przypadku potwierdzonych niedoborów, które objawiają się powolnym gojeniem się ran, suplementacja cynku jest szczególnie ważna. 

Formy podawania 

Preparaty do stosowania miejscowego: Maści i opatrunki zawierające cynk nakłada się bezpośrednio na ranę.
Suplementacja doustna: Do ogólnego wsparcia organizmu i zwiększenia poziomu cynku we krwi.