Rekonstrukcja więzadeł kolanowych - ACL

ACL (ang. Anterior Cruciate Ligament) to więzadło krzyżowe przednie, jedno z najważniejszych więzadeł stabilizujących kolano. Znajduje się wewnątrz stawu kolanowego i zapobiega przesuwaniu się kości piszczelowej względem kości udowej. Urazy ACL są powszechne w sportach wymagających gwałtownych skrętów, przyspieszeń i zmian kierunku, takich jak piłka nożna, koszykówka, narciarstwo czy siatkówka.

Przyczyny urazu ACL

Uraz więzadła ACL zazwyczaj powstaje w wyniku:

gwałtownego skrętu kolana przy ustabilizowanej stopie,

lądowania po skoku z rotacją kolana,

bezpośredniego uderzenia w kolano (rzadziej),

nagłego zatrzymania się lub zmiany kierunku biegu.

Objawy typowego uszkodzenia ACL to:

charakterystyczny trzask lub uczucie "puszczenia" w kolanie,

natychmiastowy obrzęk,

niestabilność kolana (uczucie "uciekania"),

ból i ograniczenie ruchu.

Diagnoza

Diagnozę uszkodzenia ACL stawia się na podstawie:

wywiadu i badania klinicznego (testy szufladowe, pivot-shift),

rezonansu magnetycznego (MRI) – pokazuje dokładny stan więzadeł i innych struktur w kolanie,

czasem artroskopii diagnostycznej.

Leczenie – kiedy potrzebna jest rekonstrukcja?

Nie wszystkie uszkodzenia ACL wymagają operacji. Wybór leczenia zależy od:

poziomu aktywności pacjenta (sportowcy częściej kwalifikowani są do operacji),

stopnia uszkodzenia,

niestabilności kolana,

wieku pacjenta i oczekiwań dotyczących powrotu do aktywności fizycznej.

Leczenie zachowawcze:

rehabilitacja wzmacniająca mięśnie stabilizujące kolano (szczególnie mięśnie uda),

odpowiednia stabilizacja (orteza),

unikanie aktywności obciążających kolano.

Rekonstrukcja ACL – na czym polega?

Rekonstrukcja ACL to zabieg chirurgiczny, podczas którego uszkodzone więzadło zostaje zastąpione przeszczepem. Zabieg wykonuje się artroskopowo, co minimalizuje uszkodzenia tkanek.

Rodzaje przeszczepów:

autograft – własna tkanka pacjenta, najczęściej:

ścięgna mięśnia półścięgnistego i smukłego (tzw. STG),

więzadło rzepki (BTB – bone-tendon-bone),

allograft – przeszczep od dawcy (rzadziej stosowany w Polsce),

rzadziej – syntetyczne więzadła.

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL

To kluczowy element powrotu do pełnej sprawności. Cały proces może trwać od 6 do 12 miesięcy. Główne etapy rehabilitacji obejmują:

Faza początkowa (0–2 tygodnie) – redukcja bólu i obrzęku, nauka chodzenia o kulach, uruchomienie stawu.

Faza odbudowy ruchomości i siły (2–12 tygodni) – ćwiczenia poprawiające zakres ruchu, wzmacnianie mięśni.

Faza powrotu do aktywności (3–6 miesięcy) – dynamiczne ćwiczenia, trening propriocepcji i równowagi.

Powrót do sportu (6–12 miesięcy) – po pozytywnej ocenie ortopedy i fizjoterapeuty.

Powikłania

Jak każda operacja, rekonstrukcja ACL niesie pewne ryzyko:

infekcja,

zakrzepica,

ograniczenie ruchomości kolana,

niepowodzenie przeszczepu,

ponowna kontuzja (szczególnie przy zbyt szybkim powrocie do sportu).

Rekonstrukcja ACL to skuteczna metoda leczenia niestabilności kolana po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego. Dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym i odpowiednio prowadzonej rehabilitacji większość pacjentów wraca do pełnej sprawności – także do sportu. Kluczem do sukcesu jest jednak cierpliwość, systematyczność i ścisła współpraca z zespołem medycznym.