Przerost dziąseł przy leczeniu aparatem ortodontycznym – przyczyny, objawy i leczenie

Leczenie ortodontyczne, choć skuteczne w korygowaniu wad zgryzu i poprawie estetyki uśmiechu, może wiązać się z pewnymi powikłaniami. Jednym z częstszych problemów, z jakimi mogą zetknąć się pacjenci noszący stały aparat ortodontyczny, jest przerost dziąseł, czyli ich patologiczne powiększenie. To nie tylko problem estetyczny, ale również zdrowotny, który może prowadzić do zapalenia dziąseł, trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej, a w skrajnych przypadkach – do utraty tkanek przyzębia.

Czym jest przerost dziąseł?

Przerost dziąseł (hiperplazja dziąseł) to nadmierny rozrost tkanki dziąsłowej, który prowadzi do zwiększenia objętości dziąseł. W przypadku pacjentów ortodontycznych, dziąsła mogą pokrywać część korony zęba, co utrudnia dokładne czyszczenie zębów i prowadzi do gromadzenia się płytki nazębnej.

Przyczyny przerostu dziąseł przy leczeniu ortodontycznym

Niewystarczająca higiena jamy ustnej

Stały aparat ortodontyczny utrudnia codzienne szczotkowanie i nitkowanie zębów. Niewłaściwa higiena sprzyja nagromadzeniu płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego, co może prowadzić do zapalenia i przerostu dziąseł.

Długotrwałe drażnienie mechaniczne

Elementy aparatu (pierścienie, druty, zamki) mogą mechanicznie drażnić dziąsła, co u niektórych pacjentów prowadzi do rozrostu tkanki jako formy reakcji obronnej.

Reakcje zapalne

Przewlekłe zapalenie dziąseł, wynikające z obecności bakterii lub podrażnień, może skutkować ich przerostem. Zmiany te są zwykle odwracalne po usunięciu stanu zapalnego.

Predyspozycje genetyczne i hormonalne

Niektórzy pacjenci mogą być genetycznie bardziej podatni na rozrost dziąseł. Dodatkowo, zmiany hormonalne (np. w okresie dojrzewania lub ciąży) mogą nasilać ten proces.

Leki

Choć rzadsze w przypadku młodszych pacjentów ortodontycznych, niektóre leki (np. przeciwpadaczkowe, immunosupresyjne, blokery kanału wapniowego) mogą powodować rozrost dziąseł. Warto poinformować ortodontę o wszystkich przyjmowanych lekach.

Objawy przerostu dziąseł

- Pogrubione, czerwone, obrzęknięte dziąsła

- Krwawienie podczas szczotkowania lub nitkowania

- Dyskomfort lub ból przy jedzeniu

- Zmniejszenie widoczności koron zębów (zęby wydają się „krótsze”)

- Utrudniony dostęp do przestrzeni międzyzębowych

Leczenie i zapobieganie

1. Higiena jamy ustnej

Kluczowym elementem zapobiegania przerostowi dziąseł jest skrupulatna higiena. Należy codziennie:

- szczotkować zęby (najlepiej szczoteczką ortodontyczną),

- używać irygatora lub nici ortodontycznej,

- stosować płyny do płukania jamy ustnej (np. z chlorheksydyną, ale tylko okresowo).

2. Profesjonalne czyszczenie

Regularne wizyty u higienistki stomatologicznej lub dentysty co 3–6 miesięcy pozwalają na usuwanie płytki i kamienia nazębnego.

3. Leczenie przyczynowe

Jeśli przerost jest związany z zapaleniem, konieczne jest wdrożenie leczenia periodontologicznego (np. skaling, kiretaż).

4. Zabiegi chirurgiczne

W zaawansowanych przypadkach może być konieczne przeprowadzenie gingiwektomii – zabiegu chirurgicznego polegającego na usunięciu przerośniętej tkanki dziąsłowej.

5. Konsultacja lekarska

Jeśli pacjent przyjmuje leki mogące powodować przerost dziąseł, warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym w celu ewentualnej zmiany terapii.

Czy przerost dziąseł jest odwracalny?

W wielu przypadkach – tak. Po usunięciu czynnika drażniącego (np. stanu zapalnego) i przy poprawie higieny, dziąsła mogą wrócić do normy. Jednak w przypadkach znacznego przerostu, szczególnie jeśli trwał on długo, może być konieczna interwencja chirurgiczna.

Podsumowanie

Przerost dziąseł to częsta, ale możliwa do opanowania komplikacja leczenia ortodontycznego. Kluczową rolę odgrywa tu profilaktyka – dokładna higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty kontrolne u ortodonty i dentysty. W przypadku zauważenia objawów przerośnięcia dziąseł nie należy ich ignorować – szybka reakcja zapobiega poważniejszym problemom z przyzębiem i pozwala na dalsze, bezpieczne kontynuowanie leczenia ortodontycznego. Leczenie ortodontyczne, choć skuteczne w korygowaniu wad zgryzu i poprawie estetyki uśmiechu, może wiązać się z pewnymi powikłaniami. Jednym z częstszych problemów, z jakimi mogą zetknąć się pacjenci noszący stały aparat ortodontyczny, jest przerost dziąseł, czyli ich patologiczne powiększenie. To nie tylko problem estetyczny, ale również zdrowotny, który może prowadzić do zapalenia dziąseł, trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej, a w skrajnych przypadkach – do utraty tkanek przyzębia.