Kraniotomia - jak wygląda operacja?

Kraniotomia to jeden z najbardziej zaawansowanych zabiegów neurochirurgicznych, który polega na czasowym otwarciu czaszki, aby uzyskać dostęp do struktur mózgu. Choć brzmi poważnie i budzi skojarzenia z bardzo trudną operacją – dla doświadczonych neurochirurgów to rutynowy, precyzyjnie zaplanowany zabieg ratujący życie lub poprawiający jakość życia pacjenta.

Czym jest kraniotomia?

Kraniotomia to chirurgiczne otwarcie czaszki – polega na usunięciu fragmentu kości czaszki (tzw. płata kostnego) w celu uzyskania dostępu do mózgu. Po zakończeniu operacji płat kostny jest z powrotem przymocowywany za pomocą specjalnych tytanowych płytek i śrub.

Kraniotomia nie jest celem samym w sobie – to etap wstępny do przeprowadzenia operacji na mózgu. Dzięki niej chirurdzy mogą usunąć guz, zatrzymać krwawienie, wszczepić elektrody, czy przeprowadzić inne skomplikowane procedury neurologiczne.

Wskazania do kraniotomii

Kraniotomia jest wykonywana w wielu przypadkach, m.in.:

guzy mózgu (łagodne i złośliwe),

krwiaki wewnątrzczaszkowe (np. po urazach),

tętniaki naczyń mózgowych,

padaczka lekooporna (usunięcie ogniska padaczkowego),

urazy mózgu wymagające interwencji chirurgicznej,

zakażenia wewnątrzczaszkowe (ropnie),

biopsje głębokich struktur mózgu,

czasem w leczeniu choroby Parkinsona (np. przy wszczepieniu elektrod DBS).

Jak wygląda operacja kraniotomii? – krok po kroku
1. Przygotowanie pacjenta

Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym (czasem przy przytomnym pacjencie, jeśli operowane są ośrodki odpowiedzialne za mowę lub ruch).

Przed operacją wykonuje się dokładne badania obrazowe (MRI, CT), a także planuje precyzyjne miejsce cięcia i otwarcia czaszki.

Głowa pacjenta jest mocowana w specjalnym stabilizatorze, by uniknąć nawet minimalnego ruchu.

2. Nacięcie skóry i odpreparowanie tkanek

Chirurg wykonuje łukowate lub liniowe nacięcie skóry głowy i delikatnie oddziela mięśnie oraz tkanki podskórne.

Następnie specjalną wiertarką wykonuje się otwory w kości czaszki i odcina płat kostny.

3. Dostęp do mózgu

Po usunięciu fragmentu kości, neurochirurg otwiera oponę twardą (błonę chroniącą mózg) i uzyskuje bezpośredni dostęp do tkanki mózgowej.

Przeprowadza się właściwą część operacji: usunięcie guza, odbarczenie krwiaka, klipsowanie tętniaka, wszczepienie elektrody itd.

W trakcie operacji korzysta się z mikroskopu operacyjnego, neuronawigacji, elektrostymulacji czy śródoperacyjnego MRI.

4. Zamknięcie czaszki

Po zakończeniu procedury chirurgicznej opona twarda jest zamykana szwami.

Płat kostny zostaje przymocowany na swoje miejsce za pomocą mikrośrubek lub płytek tytanowych.

Skóra głowy zostaje zszyta lub zaopatrzona specjalnymi klipsami.

Czy kraniotomia boli?

Pacjent nie odczuwa bólu w czasie operacji – zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Po operacji może występować:

ból głowy (zwykle umiarkowany, kontrolowany lekami),

uczucie zmęczenia, zawroty głowy,

obrzęk w miejscu cięcia.

Pacjenci zazwyczaj spędzają kilka dni w szpitalu, pod opieką zespołu neurochirurgicznego i neurologicznego.

Ryzyko i powikłania

Choć kraniotomia to zabieg rutynowy w neurochirurgii, wiąże się z pewnym ryzykiem, m.in.:

infekcja (ropnie, zapalenie opon),

krwawienie wewnątrzczaszkowe,

napady padaczkowe,

ubytki neurologiczne (np. osłabienie kończyn, problemy z mową) – zależnie od lokalizacji operowanego obszaru,

obrzęk mózgu,

przeciek płynu mózgowo-rdzeniowego.

Dlatego tak ważne jest, by zabieg był przeprowadzany w wyspecjalizowanych ośrodkach przez doświadczony zespół.

Powrót do zdrowia – rekonwalescencja

Rehabilitacja po kraniotomii zależy od rodzaju operacji i stanu pacjenta. Typowo:

czas pobytu w szpitalu: 3–10 dni,

powrót do codziennej aktywności: kilka tygodni do kilku miesięcy,

w razie potrzeb – rehabilitacja neurologiczna, logopedyczna, psychologiczna.

Rany pooperacyjne goją się zwykle dobrze, a blizna na skórze głowy z czasem staje się mało widoczna (często ukryta pod włosami).

Kraniotomia to kluczowy zabieg neurochirurgiczny, który pozwala leczyć poważne schorzenia mózgu. Choć sama operacja jest skomplikowana, wykonywana jest w sposób precyzyjny, bezpieczny i pod pełną kontrolą nowoczesnych technologii.

Dzięki kraniotomii tysiące pacjentów rocznie odzyskują zdrowie, sprawność i szansę na dalsze życie – nawet w bardzo trudnych przypadkach neurologicznych.