Intubacja – na czym polega, kiedy się ją stosuje?

Intubacja to umieszczenie plastikowej rurki w tchawicy w celu zatkania dróg oddechowych. Tchawica jest organem odpowiedzialnym za przepływ powietrza do płuc. Intubacja za pomocą rurki nazywana jest intubacją dotchawiczą. Rurka intubacyjna umieszczana jest w tchawicy poprzez wprowadzenie jej przez usta. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie ma innego dostępu, rurkę intubacyjną umieszcza się w tchawicy wprowadzając ją przez nos. Intubacja jest zabiegiem wykonywanym nie tylko podczas operacji elektywnych, ale także w nagłych przypadkach zagrożenia życia.

Intubacja - na czym polega?

Intubacja dotchawicza polega na umieszczeniu w tchawicy plastikowej rurki - celem zabiegu jest udrożnienie dróg oddechowych. Prawidłowo umieszczona rurka chroni również pacjenta przed zakrztuszeniem się treścią pokarmową. Ma ona na celu zapewnienie właściwej wentylacji płuc za pomocą respiratora lub worka samorozprężalnego. Intubację wykonuje anestezjolog lub ratownik medyczny.

Intubacja dotchawicza jest zabiegiem trudnym. Nie zawsze można ją wykonać w warunkach pozaszpitalnych. W przeciwieństwie do metod nadbrzusza, jej procedura trwa dłużej i jest ryzykowna. Zabieg powinien być zawsze wykonywany przez wykwalifikowaną osobę z dużym doświadczeniem w intubowaniu pacjentów.

Intubacja pacjenta - wskazania

Wskazaniami do wykonania intubacji dotchawiczej pacjenta są:

Ochrona dróg oddechowych - omawiany zabieg wykonuje się w przypadku wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej. Intubacja pacjenta musi być wykonana, aby zapobiec aspiracji krwi lub treści żołądkowej. Intubację dotchawiczą przeprowadza się również wtedy, gdy dotlenienie nie jest możliwe za pomocą maski twarzowej.
Prowadzenie resuscytacji - założenie rurki intubacyjnej przywraca prawidłowe pompowanie powietrza do płuc. Intubacja dotchawicza powinna być wykonana, gdy pacjent jest nieprzytomny lub nie oddycha. Metoda ta stosowana jest w przypadkach zagrożenia życia.
Podanie środka znieczulającego - zabieg przeprowadza się również wtedy, gdy istnieje potrzeba zastosowania środka zwiotczającego mięśnie. Wskazaniem do zabiegu jest udział pacjenta w operacji w znieczuleniu ogólnym, wymagającej wentylacji mechanicznej.

Intubacja przez usta i przez nos

Intubacja może być wykonana na dwa sposoby - przez usta lub przez nos. Niezbędnym sprzętem jest rurka intubacyjna i laryngoskop. Czasami anestezjolog może użyć prowadnicy, rurki ustno-gardłowej i specjalnego uchwytu.
Najczęściej wybieraną metodą jest intubacja doustna pacjenta. Rozmiar rurki intubacyjnej zawsze musi być właściwie dopasowany do wieku, płci oraz budowy ciała pacjenta.

Intubacja przez usta polega na umieszczeniu rurki w tchawicy, pomiędzy strunami głosowymi. Koniec rurki umieszcza się nad rozwidleniem tchawicy i jest to zawsze dokładnie i precyzyjnie określone miejsce. Intubacja przez nos polega na wprowadzeniu rurki do nosogardzieli - gdy koniec rurki jest już widoczny w gardle, wtedy lekarz używa laryngoskopu.

Tych dwóch metod nie stosuje się zamiennie. Intubacja przez usta stosowana jest zazwyczaj podczas leczenia osób dorosłych. Z kolei intubacja przez nos stosowana jest w leczeniu noworodków oraz osób, które przeszły operację gardła. Techniki te różnią się również rodzajem stosowanych akcesoriów - w intubacji nosowej stosuje się dłuższe i węższe rurki, bardziej zakrzywione niż w przypadku intubacji doustnej.

Intubacja - inne metody

Gdy umieszczenie rurki intubacyjnej może spowodować przedostanie się treści żołądkowej do układu oddechowego, najczęściej stosuje się metodę szybkiej intubacji. W grupie ryzyka są osoby otyłe, kobiety w ciąży, osoby z niedrożnością przewodu pokarmowego oraz osoby z pełnym żołądkiem. Stosuje się ją również wtedy, gdy pacjent ma być operowany nagle.

Intubacja wsteczna to zabieg polegający na nakłuciu skóry, tkanki podskórnej i więzadła pierścieniowego. W efekcie powstaje otwór, przez który można wprowadzić do krtani prowadnicę. Urządzenie to kierowane jest w stronę jamy ustnej i nad nim umieszczana jest rurka intubacyjna. W przeciwieństwie do intubacji ustnej nie wymaga ona użycia laryngoskopu. Gdy pacjent jest już zaintubowany, lekarz usuwa prowadnicę.

Intubacja - krok po kroku

Podczas zabiegu głowa pacjenta musi być odchylona do tyłu, aby ułatwić lekarzowi prowadzenie rurki. Rurka intubacyjna jest wprowadzana za pomocą laryngoskopu - laryngoskop służy do oświetlania jamy ustnej i utrzymywania języka w stabilnej pozycji. Podczas zabiegu lekarz wprowadza rurkę jedną ręką, używając laryngoskopu ustawionego wówczas pod kątem 45 stopni. Pozwala to na wprowadzenie rurki do tchawicy. Gdy już się tam znajdzie, lekarz usuwa laryngoskop i podłącza do rurki respirator lub ręczny resuscytator.

Intubacja - powikłania

Intubacja, jak każdy zabieg medyczny, obarczona jest ryzykiem wystąpienia powikłań. Do najczęstszych powikłań należą:

ból gardła,
kaszel,
chrypka,
trudności w przełykaniu śliny,
uszkodzenia uzębienia,
zmiany zwyrodnieniowe krtani,
zrostów,
zwężenia.

Aby uniknąć komplikacji zdrowotnych, lekarz sprawdza położenie rurki po wykonaniu zabiegu. Oprócz wymienionych zagrożeń warto wspomnieć, że istnieje również ryzyko przebicia i uszkodzenia strun głosowych - są to jednak rzadkie przypadki, wynikające ze szczególnie niekorzystnych warunków anatomicznych. Podczas intubacji nosa może dojść do krwawienia z błony śluzowej.

Ekstubacja - co to jest?

Jest to czynność polegająca na usunięciu rurki intubacyjnej z tchawicy. Zanim to jednak nastąpi, pacjent musi już samodzielnie oddychać, reagować na polecenia i mieć odruch kaszlu. Zanim rurka zostanie usunięta z tchawicy, pacjentowi podaje się tlen. Lekarz monitoruje również nasycenie krwi.