Hipertensja: Co to jest, przyczyny, objawy i leczenie

Hipertensja, czyli nadciśnienie tętnicze, jest jednym z najczęściej występujących problemów zdrowotnych na świecie. To stan, w którym ciśnienie krwi w tętnicach utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie przez dłuższy czas. Nadciśnienie jest poważnym zagrożeniem zdrowotnym, ponieważ zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych chorób, takich jak zawał serca, udar mózgu, niewydolność nerek czy problemy ze wzrokiem.

Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew naciska na ściany tętnic, gdy serce pompuje ją do różnych części ciała. Wartość ciśnienia tętniczego mierzy się za pomocą dwóch liczb:

• Ciśnienie skurczowe: Pierwsza liczba (np. 120 w 120/80 mmHg) wskazuje ciśnienie, gdy serce kurczy się i wypycha krew do tętnic.
• Ciśnienie rozkurczowe: Druga liczba (np. 80 w 120/80 mmHg) wskazuje ciśnienie, gdy serce jest w spoczynku między uderzeniami.

Normalne ciśnienie tętnicze wynosi około 120/80 mmHg. Ciśnienie uznaje się za nadciśnieniowe, gdy:

• Ciśnienie skurczowe wynosi 140 mmHg lub więcej,
• Ciśnienie rozkurczowe wynosi 90 mmHg lub więcej.

Przyczyny hipertensji

Hipertensja może występować z różnych powodów, a jej przyczyny dzielimy na dwie główne grupy:

Wiek (wraz z wiekiem ryzyko nadciśnienia rośnie),

• • Dziedziczność (jeśli ktoś w rodzinie ma nadciśnienie, istnieje większe ryzyko),
  • Otyłość,
  • Brak aktywności fizycznej,
  • Dieta bogata w sól,
  • Palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu.

• Hipertensja wtórna – jest wynikiem innych chorób lub czynników, które wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Do przyczyn wtórnych należą:

  • Choroby nerek (np. przewlekła niewydolność nerek),
  • Choroby hormonalne (np. nadczynność tarczycy, zespół Cushinga),
  • Zatrucia ciążowe (preeklampsja),
  • Zwiększone ciśnienie w naczyniach płucnych (nadciśnienie płucne),
  • Przyjmowanie niektórych leków (np. sterydów, leków przeciwbólowych).

   

Objawy hipertensji

Hipertensja jest nazywana „cichym zabójcą” z powodu braku wyraźnych objawów w początkowych stadiach. Wiele osób z nadciśnieniem nie ma żadnych dolegliwości przez długie lata, mimo że ich ciśnienie krwi jest zbyt wysokie. W miarę postępu choroby mogą pojawić się następujące objawy:

• Bóle głowy, szczególnie w okolicy potylicznej (tylniej części głowy),
• Zawroty głowy i uczucie osłabienia,
• Dusznienie i uczucie zmęczenia,
• Niewyraźne widzenie,
• Ból w klatce piersiowej lub uczucie ciężkości w klatce piersiowej (często związane z problemami sercowymi),
• Krwawienie z nosa,
• Częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy (w przypadku zaawansowanego nadciśnienia).

Należy pamiętać, że wiele osób z nadciśnieniem nie doświadcza żadnych objawów, dlatego regularne pomiary ciśnienia są kluczowe w diagnostyce.

Jak diagnozować hipertensję?

Aby rozpoznać nadciśnienie, konieczne jest regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego. Zwykle lekarz zaleca:

• Pomiar ciśnienia tętniczego: Wykonuje się go za pomocą ciśnieniomierza. Zazwyczaj pomiar powtarza się w kilku różnych momentach, aby uzyskać dokładny wynik.
• Holter ciśnieniowy: Jest to urządzenie, które mierzy ciśnienie przez 24 godziny, co pozwala na dokładniejszą ocenę w różnych warunkach, np. w trakcie snu, wysiłku fizycznego czy stresu.
• Badania dodatkowe: Lekarz może również zlecić badania laboratoryjne (np. poziom cholesterolu, glukozy, funkcji nerek) oraz EKG, aby ocenić wpływ nadciśnienia na inne narządy.

Leczenie hipertensji

Leczenie nadciśnienia ma na celu obniżenie ciśnienia tętniczego i zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. W zależności od stanu pacjenta, stosuje się:

Zmiana stylu życia:

• • Dieta niskosodowa – ograniczenie spożycia soli w diecie, unikanie żywności przetworzonej i fast foodów.

  • Regularna aktywność fizyczna – minimum 30 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego 5 dni w tygodniu.

  • Utrata masy ciała – zmniejszenie masy ciała przy otyłości może znacząco poprawić ciśnienie tętnicze.

  • Ograniczenie alkoholu i rzucenie palenia.

Leki:

• Diuretyki (leki moczopędne), które pomagają usunąć nadmiar soli i wody z organizmu.
• Inhibitory ACE, blokery receptorów angiotensyny oraz beta-blokery, które działają na układ sercowo-naczyniowy, obniżając ciśnienie.
• Blokery kanałów wapniowych i leki rozszerzające naczynia.

Monitorowanie ciśnienia: Osoby z nadciśnieniem powinny regularnie kontrolować swoje ciśnienie, aby ocenić skuteczność leczenia.

Powikłania hipertensji

Nieodpowiednio leczone nadciśnienie prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak:

• Choroby serca – nadciśnienie zwiększa ryzyko zawału serca i niewydolności serca.
• Udary mózgu – nadciśnienie jest głównym czynnikiem ryzyka udaru.
• Uszkodzenie nerek – nadciśnienie prowadzi do przewlekłej niewydolności nerek.
• Uszkodzenie wzroku – nadciśnienie może uszkodzić naczynia krwionośne w oku, prowadząc do utraty wzroku.

Jak zapobiegać hipertensji?

Zapobieganie nadciśnieniu obejmuje:

• Utrzymywanie zdrowej wagi,
• Regularną aktywność fizyczną,
• Zdrową dietę bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty i zdrowe tłuszcze,
• Ograniczenie spożycia soli, alkoholu i papierosów,
• Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego, zwłaszcza jeśli w rodzinie występuje nadciśnienie.