Epididymitis (zapalenie najądrza)

Epididymitis (zapalenie najądrza) to stan zapalny najądrza – cienkiej, zwiniętej rurki zlokalizowanej z tyłu jądra, która odpowiada za dojrzewanie, magazynowanie i transport plemników. Jest to jedno z najczęstszych schorzeń męskiego układu rozrodczego, szczególnie u młodych i aktywnych seksualnie mężczyzn, ale może występować również u chłopców i starszych mężczyzn.

Choroba może mieć charakter ostry (trwający krócej niż 6 tygodni) lub przewlekły (utrzymujący się dłużej).Najczęstszą przyczyną zapalenia najądrza są infekcje bakteryjne. U młodych mężczyzn są one najczęściej związane z chorobami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak chlamydioza lub rzeżączka. U starszych mężczyzn zapalenie często wynika z zakażenia układu moczowego, wywołanego przez bakterie takie jak Escherichia coli.

U dzieci może być spowodowane refluksem moczowo-najądrzowym, czyli cofaniem się moczu do najądrza. Czasami zapalenie może być następstwem:

•  urazu,
• nadmiernego wysiłku fizycznego,
• użycia cewnika moczowego,
• powikłaniem po operacjach w obrębie miednicy.

Objawy zapalenia najądrza pojawiają się zazwyczaj nagle i obejmują:

•  ból jądra, który może promieniować do pachwiny,
• obrzęk i zaczerwienienie moszny,
• uczucie gorąca w okolicy moszny,
• bolesność podczas oddawania moczu,
• częste oddawanie moczu,
• ból podczas stosunku seksualnego lub ejakulacji,
• wydzielinę z cewki moczowej.

W niektórych przypadkach może wystąpić gorączka, dreszcze i ogólne złe samopoczucie. W postaci przewlekłej objawy są mniej nasilone, ale mogą utrzymywać się długo i być uciążliwe dla pacjenta.

Rozpoznanie zapalenia najądrza opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym (moszna jest obrzęknięta, a najądrze bolesne w dotyku), a także badaniach dodatkowych. Należy wykonać badanie ogólne moczu i jego posiew w celu wykrycia bakterii. W przypadku podejrzenia zakażenia przenoszonego drogą płciową wykonuje się badania na obecność patogenów takich jak Chlamydia trachomatis czy Neisseria gonorrhoeae.

Ultrasonografia moszny (USG) jest szczególnie przydatna w różnicowaniu zapalenia najądrza z innymi schorzeniami, takimi jak skręt jądra, nowotwory czy wodniak jądra.Podstawą leczenia zapalenia najądrza jest antybiotykoterapia, której wybór zależy od przypuszczalnego czynnika etiologicznego. W infekcjach przenoszonych drogą płciową stosuje się zazwyczaj doksycyklinę w połączeniu z ceftriaksonem. W zakażeniach układu moczowego typowe są fluorochinolony, takie jak ciprofloksacyna.

Leczenie uzupełnia się:

• lekami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi, 
• zaleca się odpoczynek,
• uniesienie moszny,
• stosowanie zimnych okładów,
• unikanie wysiłku fizycznego oraz współżycia seksualnego do czasu ustąpienia objawów.

W przypadkach przewlekłych może być konieczna dłuższa antybiotykoterapia i konsultacja urologiczna. 

Powikłania nieleczonego lub źle leczonego zapalenia najądrza mogą obejmować:

•  tworzenie się ropnia,
• zapalenie jądra (orchiitis),
• nawracające infekcje,
• zbliznowacenia w obrębie najądrza,
• a w skrajnych przypadkach nawet niepłodność.

 Rzadko może dojść do konieczności chirurgicznego usunięcia najądrza (epididymektomii).

Rokowanie w przypadku odpowiednio leczonego zapalenia najądrza jest zazwyczaj bardzo dobre. Kluczowe znaczenie ma szybka diagnostyka, wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz unikanie czynników ryzyka, takich jak ryzykowne kontakty seksualne bez zabezpieczenia. W przypadku podejrzenia zapalenia najądrza należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, aby zapobiec powikłaniom i zapewnić szybki powrót do zdrowia.