Anizometropia
Anizometropia to stan refrakcyjny oka, w którym jedno oko ma inną moc optyczną niż drugie, co prowadzi do różnicy w wielkości lub sile widzenia. Może dotyczyć zarówno krótkowzroczności, nadwzroczności, jak i astygmatyzmu. Zjawisko to może powodować trudności w postrzeganiu obrazu, szczególnie jeśli różnica mocy między oczami jest znacząca. W zależności od nasilenia, anizometropia może być przyczyną problemów z widzeniem obuocznym oraz zaburzeń takich jak niedowidzenie (ambliopia) u dzieci.


Anizometropia występuje w różnych formach w zależności od rodzaju różnicy refrakcji:
  1. Anizometropia osiowa – wynika z różnicy długości gałek ocznych. Dłuższe oko może być bardziej krótkowzroczne, a krótsze – nadwzroczne.
  2. Anizometropia refrakcyjna – różnica wynika z odmiennych mocy refrakcyjnych (skupiających) soczewek w oczach, czyli różnicy w kształcie rogówki lub soczewki.
  3. Anizometropia mieszana – jedno oko jest krótkowzroczne, a drugie nadwzroczne, co może powodować szczególne trudności w widzeniu obuocznym.


Przyczyny anizometropii mogą być wrodzone lub nabyte:
  1. Genetyczne predyspozycje – u dzieci, których rodzice mają anizometropię, częściej występuje ten problem.
  2. Rozwój oka – różnice w tempie wzrostu i rozwoju gałek ocznych u dzieci mogą prowadzić do różnic w wadach refrakcyjnych.
  3. Urazy lub operacje – zabiegi chirurgiczne na oczach lub urazy mogą zmienić kształt rogówki lub soczewki, wpływając na moc refrakcyjną.
  4. Choroby oczu – niektóre schorzenia, takie jak zaćma lub keratokonus (stożek rogówki), mogą również powodować anizometropię.


Objawy anizometropii mogą być różnorodne, w zależności od stopnia różnicy refrakcji. Typowe objawy obejmują:
  1. Dwojenie obrazu – niezdolność do połączenia dwóch obrazów z obu oczu.
  2. Zaburzenia ostrości widzenia – jedno oko widzi wyraźnie, podczas gdy drugie jest nieostre.
  3. Zmęczenie oczu – może pojawić się uczucie zmęczenia oczu, bóle głowy, szczególnie podczas czytania lub dłuższego korzystania z ekranu.
  4. Ambliopia (niedowidzenie) – jeśli jedno oko jest stale mniej używane, może dojść do jego osłabienia i nieprawidłowego rozwoju widzenia, zwłaszcza u dzieci.

Diagnoza anizometropii odbywa się podczas rutynowego badania wzroku przeprowadzanego przez optometrystę lub okulistę. W procesie diagnostycznym stosuje się:
  1. Badanie refrakcji – ocenia moc optyczną każdego oka i wykrywa ewentualne różnice.
  2. Pomiar ostrości widzenia – sprawdza się jakość widzenia obuocznego i ewentualne różnice w ostrości wzroku.
  3. Badanie widzenia obuocznego – ocena możliwości współpracy obu oczu.


Leczenie anizometropii jest zależne od jej nasilenia i od tego, jak wpływa na codzienne życie pacjenta. Do najczęstszych metod korekcji należą:
  1. Okulary korekcyjne – dla osób z niewielką anizometropią okulary są najprostszą metodą korekcji. Jednak różnica w mocy szkieł może powodować dyskomfort i trudności adaptacyjne.
  2. Soczewki kontaktowe – soczewki kontaktowe, szczególnie toryczne lub sferyczne, mogą być bardziej efektywne niż okulary, ponieważ umieszczone są bezpośrednio na powierzchni oka, co minimalizuje różnice w powiększeniu obrazu. Są one często preferowane przy większych różnicach w mocy refrakcji między oczami.
  3. Ortokorekcja – metoda ta polega na zakładaniu specjalnych soczewek twardych na noc, które korygują kształt rogówki i tymczasowo poprawiają widzenie w ciągu dnia.
  4. Chirurgia refrakcyjna – w przypadku dużej anizometropii i u pacjentów, którzy nie chcą lub nie mogą nosić okularów ani soczewek, możliwe jest rozważenie zabiegu chirurgicznego. Do popularnych zabiegów należą LASIK lub PRK, które zmieniają kształt rogówki w celu wyrównania różnic w mocy refrakcyjnej.
  5. Terapia widzenia (ortoptyka) – stosowana u dzieci z ambliopią, pomaga trenować oko niedowidzące. Terapia może obejmować noszenie zasłonki na silniejsze oko, co stymuluje rozwój słabszego oka.


Choć nie zawsze można zapobiec anizometropii, ważne jest wczesne jej wykrycie, szczególnie u dzieci. Regularne badania wzroku u dzieci od wczesnych lat mogą pomóc wykryć problem i zapobiec rozwojowi ambliopii.

Anizometropia to stosunkowo częsty problem refrakcyjny, który może prowadzić do poważnych konsekwencji w widzeniu, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryty i skorygowany. Współczesna okulistyka oferuje różnorodne metody korekcji, umożliwiające skuteczne leczenie i poprawę komfortu widzenia u osób z anizometropią.