Achalazja – Gdy Przełyk Odmawia Współpracy
Tags
przewlekła choroba przełyku Achalazja
Achalazja to przewlekła choroba przełyku, charakteryzująca się upośledzoną motoryką dolnej części przełyku oraz brakiem relaksacji dolnego zwieracza przełyku podczas przełykania. W wyniku tych zaburzeń pokarm nie jest prawidłowo transportowany z przełyku do żołądka, co prowadzi do gromadzenia się pokarmu w przełyku, powodując szereg objawów, takich jak trudności w połykaniu, ból w klatce piersiowej i cofanie się pokarmu.
Choroba jest rzadka, ale może mieć znaczący wpływ na jakość życia pacjentów. Choć jej przyczyny nie są w pełni zrozumiane, istnieją skuteczne metody leczenia, które mogą złagodzić objawy i poprawić funkcjonowanie przełyku.



Przyczyna achalazji nie jest do końca znana, ale uważa się, że choroba jest wynikiem uszkodzenia nerwów w splotach nerwowych (sploty Auerbacha) przełyku, które kontrolują skoordynowane skurcze mięśni przełyku i relaksację dolnego zwieracza przełyku. Utrata funkcji tych nerwów prowadzi do zaburzeń motoryki przełyku.
Czynniki potencjalnie przyczyniające się do uszkodzenia nerwów mogą obejmować:
  1. Czynniki autoimmunologiczne: Istnieją dowody sugerujące, że układ odpornościowy może atakować własne komórki nerwowe w przełyku, prowadząc do ich uszkodzenia.
  2. Infekcje wirusowe: Niektóre badania wskazują na możliwy związek między infekcjami wirusowymi, takimi jak infekcja wirusem opryszczki, a uszkodzeniem nerwów w przełyku.
  3. Czynniki genetyczne: W niektórych przypadkach achalazja może mieć podłoże genetyczne, choć większość przypadków jest sporadyczna.


Objawy achalazji rozwijają się stopniowo i mogą być różnie nasilone w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Do najczęstszych objawów należą:
  1. Dysfagia (trudności w połykaniu): Jest to najczęstszy objaw achalazji. Pacjenci zgłaszają trudności w połykaniu zarówno pokarmów stałych, jak i płynów. Często opisują uczucie, że jedzenie utknęło w przełyku.
  2. Regurgitacja: Cofanie się niestrawionego pokarmu do ust lub gardła jest częstym objawem achalazji, zwłaszcza po posiłkach lub w pozycji leżącej. Może to prowadzić do kaszlu, krztuszenia się, a nawet aspiracji pokarmu do dróg oddechowych, co może powodować infekcje płuc.
  3. Ból w klatce piersiowej: Ból lub dyskomfort w klatce piersiowej mogą być związane z rozciąganiem się przełyku lub nieefektywnymi skurczami mięśni przełyku.
  4. Utrata masy ciała: Ze względu na trudności w jedzeniu i odżywianiu, pacjenci z achalazją często tracą na wadze.
  5. Zgaga: Choć achalazja może przypominać refluks żołądkowo-przełykowy, zgaga w achalazji jest zazwyczaj wynikiem zalegania pokarmu w przełyku, a nie cofania się kwasu żołądkowego.


Rozpoznanie achalazji opiera się na badaniach diagnostycznych, które oceniają funkcję przełyku i wykluczają inne przyczyny objawów. Najczęściej stosowane badania obejmują:
  1. Manometria przełyku: Jest to podstawowe badanie służące do diagnozowania achalazji. Polega ono na wprowadzeniu do przełyku cienkiej sondy, która mierzy ciśnienie w różnych miejscach przełyku podczas przełykania. U pacjentów z achalazją manometria wykazuje brak relaksacji dolnego zwieracza przełyku i brak skoordynowanych skurczów mięśni przełyku.
  2. Badanie radiologiczne przełyku z kontrastem (RTG przełyku z barytem): Podczas tego badania pacjent pije zawiesinę barytową, która pokrywa przełyk i umożliwia uwidocznienie jego kształtu na zdjęciach rentgenowskich. W achalazji charakterystycznym objawem jest zwężenie dolnej części przełyku i jego poszerzenie powyżej zwężenia, co tworzy obraz przypominający „dziób ptaka”.
  3. Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego: Endoskopia umożliwia bezpośrednie obejrzenie wnętrza przełyku, żołądka i dwunastnicy. Jest to przydatne badanie w celu wykluczenia innych przyczyn objawów, takich jak nowotwory przełyku czy refluks żołądkowo-przełykowy.


Leczenie achalazji ma na celu złagodzenie objawów poprzez poprawę przepływu pokarmu z przełyku do żołądka. Obecnie dostępne są różne metody leczenia, zarówno nieinwazyjne, jak i chirurgiczne:
  1. Farmakoterapia: Leki mogą być stosowane w łagodnych przypadkach lub u pacjentów, którzy nie są kandydatami do bardziej inwazyjnych procedur. Leki rozkurczające mięśnie gładkie, takie jak azotany lub blokery kanału wapniowego, mogą pomóc w rozluźnieniu dolnego zwieracza przełyku. Niestety, skuteczność farmakoterapii jest ograniczona, a leki mają tendencję do krótkotrwałego działania.
  2. Pneumatyczne rozszerzenie przełyku: Jest to procedura polegająca na wprowadzeniu balonu do dolnego zwieracza przełyku i jego stopniowym rozszerzeniu w celu rozerwania włókien mięśniowych i poprawienia przepływu pokarmu. Pneumatyczne rozszerzenie może być skuteczne, ale wiąże się z ryzykiem perforacji przełyku i nawrotów choroby.
  3. Toksyna botulinowa (botox): Wstrzyknięcie toksyny botulinowej do dolnego zwieracza przełyku powoduje jego tymczasowe rozluźnienie. Jest to metoda stosowana głównie u pacjentów starszych lub z przeciwwskazaniami do innych procedur. Efekt zabiegu zazwyczaj utrzymuje się przez kilka miesięcy, a następnie wymaga powtórzenia.
  4. Operacja Heller’a (miotomia laparoskopowa): Jest to najczęściej wykonywana procedura chirurgiczna w leczeniu achalazji. Polega na przecięciu mięśni dolnego zwieracza przełyku, co umożliwia swobodniejsze przechodzenie pokarmu do żołądka. Zabieg ten zwykle przynosi długotrwałą ulgę w objawach i jest uważany za standardową metodę leczenia.
  5. Przezskórna miotomia endoskopowa (POEM): To nowsza technika, w której mięśnie przełyku są przecinane za pomocą endoskopu wprowadzanego przez jamę ustną. Zabieg POEM jest mniej inwazyjny niż tradycyjna operacja, ale wymaga specjalistycznego sprzętu i doświadczenia.


Rokowanie dla pacjentów z achalazją jest generalnie dobre, zwłaszcza jeśli choroba jest wcześnie rozpoznana i odpowiednio leczona. Większość pacjentów doświadcza znacznej poprawy jakości życia po zastosowaniu leczenia, choć mogą wystąpić nawroty objawów, które wymagają ponownej interwencji.
Nieleczona achalazja może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przewlekłe zapalenie przełyku, aspiracja pokarmu do dróg oddechowych, niedożywienie oraz zwiększone ryzyko raka przełyku.


Achalazja to przewlekła choroba przełyku, która może prowadzić do znacznych trudności w połykaniu i innych poważnych objaw