Dobór nici chirurgicznych do rodzaju rany – zasady, rodzaje i praktyczne wskazówki

Zszycie chirurgiczne jest jedną z najstarszych i najczęściej stosowanych metod zamykania ran. Współczesna chirurgia dysponuje szeroką gamą materiałów szewnych, które różnią się budową, właściwościami mechanicznymi, rozpuszczalnością i reakcją tkankową. Niewłaściwy dobór nici może prowadzić do dehiscencji rany, infekcji, nadmiernej reakcji zapalnej lub nieestetycznej blizny. Dlatego świadomy i indywidualny dobór nici chirurgicznych stanowi ważny element skutecznego leczenia chirurgicznego.

Podział nici chirurgicznych

Nici chirurgiczne klasyfikuje się według różnych kryteriów:

1. Ze względu na rozpuszczalność:

• Wchłanialne – ulegają biodegradacji w tkankach (np. poliglikolid (PGA), poliglaktin (Vicryl), katgut).

• Niewchłanialne – pozostają w organizmie lub są usuwane (np. nylon, poliester, stal chirurgiczna).

2. Ze względu na budowę:

• Monofilamentowe – pojedyncze włókno (mniejsze ryzyko infekcji, trudniejsze w wiązaniu).

• Wielowłókniste (plecione) – lepsza elastyczność, ale większe ryzyko infekcji (np. Vicryl, jedwab).

3. Ze względu na pochodzenie:

• Naturalne – np. katgut, jedwab.

• Syntetyczne – np. PDS, nylon, poliglaktin.

Czynniki wpływające na wybór nici chirurgicznej

Dobór materiału szewnego powinien być dostosowany do:

1. Rodzaju rany:

• Rany czyste i jałowe (np. chirurgiczne) pozwalają na szerszy wybór materiałów.

• Rany zakażone lub z dużym ryzykiem infekcji wymagają nici monofilamentowych, najlepiej niewchłanialnych, które minimalizują ryzyko kolonizacji bakteryjnej.

2. Lokalizacji anatomicznej:

• Tkanki o dużym napięciu (np. powłoki brzuszne) – nici niewchłanialne lub wolno wchłanialne (np. PDS).

• Tkanki o szybkim gojeniu (np. błona śluzowa jamy ustnej) – nici szybko wchłanialne (np. Vicryl Rapid).

• Miejsca narażone na ruch i rozciąganie (stawy) – nici elastyczne i odporne na zerwanie.

3. Właściwości tkanki:

• Tkanki delikatne (np. oko, naczynia) – cienkie nici, atraumatyczne.

• Tkanki włókniste (np. skóra, ścięgna) – mocniejsze nici o większej średnicy.

4. Efekt kosmetyczny:

• W miejscach widocznych (twarz) stosuje się cienkie nici monofilamentowe (np. nylon, Prolene) dla minimalizacji blizn.

Powikłania wynikające z nieprawidłowego doboru nici

• Infekcja rany – często związana z zastosowaniem plecionych nici w warunkach podwyższonego ryzyka zakażenia.

• Zbyt wolna resorpcja nici – prowadzi do przewlekłego zapalenia lub ziarniniaków.

• Zbyt szybkie rozpuszczanie nici – skutkuje dehiscencją rany.

• Nadmierne napięcie tkanek – wynik użycia zbyt grubej nici lub niewłaściwej techniki szwu.

Podsumowanie

Dobór nici chirurgicznej to nie tylko kwestia preferencji operatora, ale przede wszystkim decyzja oparta na ocenie charakterystyki rany, właściwości tkanek oraz potencjalnych czynników ryzyka. W dobie nowoczesnych technologii medycznych dostęp do różnorodnych materiałów szewnych pozwala na indywidualizację leczenia i optymalizację wyników gojenia. Znajomość właściwości nici oraz umiejętność ich świadomego stosowania to podstawowa kompetencja każdego chirurga, niezależnie od specjalizacji.