Skala Ferrimana-Gallweya – co to takiego?

Hirsutyzm – kiedy owłosienie staje się objawem choroby

Każdy człowiek ma owłosienie na ciele – jego ilość i rozmieszczenie zależy od wielu czynników, przede wszystkim genetycznych i hormonalnych. Jednak u niektórych kobiet pojawia się nadmierne owłosienie w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy, klatce piersiowej, brzuchu czy plecach. Takie zjawisko nazywa się hirsutyzmem. Aby ocenić jego nasilenie w sposób obiektywny i porównywalny, lekarze stosują skalę Ferrimana-Gallweya.

Czym jest skala Ferrimana-Gallweya?

Skala Ferrimana-Gallweya (ang. Ferriman-Gallwey score) to narzędzie kliniczne opracowane w latach 60. XX wieku przez dwóch lekarzy – Davida Ferrimana i Johna Gallweya. Służy do oceny stopnia owłosienia typu męskiego u kobiet.

Skala obejmuje 9 obszarów ciała, w których najczęściej obserwuje się owłosienie androgenozależne, czyli stymulowane przez męskie hormony płciowe (androgeny). Są to:

- Górna warga

- Broda

- Klatka piersiowa

- Brzuch górny

- Brzuch dolny

- Plecy górne

- Plecy dolne

- Ramiona

- Uda

Każdy z tych obszarów oceniany jest w czterostopniowej skali od 0 do 4, gdzie:

0 – brak owłosienia

1 – minimalne owłosienie

2 – umiarkowane

3 – znaczne

4 – obfite owłosienie typowo męskie

Jak interpretuje się wynik?

Suma punktów ze wszystkich dziewięciu obszarów daje wynik od 0 do 36 punktów.

Interpretacja przedstawia się następująco:

0–7 punktów – owłosienie w granicach normy,

8–15 punktów – łagodny hirsutyzm,

16–25 punktów – umiarkowany hirsutyzm,

powyżej 25 punktów – znaczny hirsutyzm.

Warto jednak pamiętać, że wynik może różnić się w zależności od pochodzenia etnicznego, ponieważ naturalna ilość owłosienia u kobiet z różnych grup geograficznych bywa odmienna.

Dlaczego ta skala jest ważna?

Skala Ferrimana-Gallweya jest prosta, szybka i tania, dlatego często stosuje się ją w praktyce ginekologicznej i endokrynologicznej.

Pozwala ona:

- obiektywnie ocenić stopień hirsutyzmu

- monitorować skuteczność leczenia (np. przy PCOS lub innych zaburzeniach hormonalnych)

- ułatwić komunikację między lekarzami

- wychwycić pacjentki wymagające dalszej diagnostyki

Co dalej, jeśli wynik jest wysoki?

Podwyższony wynik w skali Ferrimana-Gallweya nie jest chorobą samą w sobie, lecz sygnałem, że należy poszukać przyczyny. Najczęściej hirsutyzm wiąże się z:

- zespołem policystycznych jajników (PCOS)

- zaburzeniami nadnerczy

- nowotworami produkującymi androgeny

- działaniem niektórych leków

Diagnostyka obejmuje zwykle badania hormonalne (np. testosteronu, DHEA-S, 17-OH-progesteronu), USG narządów rodnych oraz ocenę innych objawów klinicznych.

Podsumowanie

Skala Ferrimana-Gallweya to proste, ale niezwykle przydatne narzędzie w diagnostyce hirsutyzmu u kobiet.

Choć sama ocena punktowa nie wystarcza do postawienia diagnozy, stanowi pierwszy krok w kierunku rozpoznania przyczyny zaburzeń hormonalnych i wdrożenia odpowiedniego leczenia.