Erytrocytoza – Gdy organizm produkuje za dużo czerwonych krwinek

Erytrocytoza (znana również jako policytemia) to stan, w którym liczba czerwonych krwinek (erytrocytów) we krwi jest nadmiernie podwyższona. Choć może to brzmieć jak dobra wiadomość – przecież erytrocyty transportują tlen – w rzeczywistości nadmiar tych komórek może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Erytrocyty, czyli czerwone krwinki, odpowiadają za przenoszenie tlenu z płuc do tkanek oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Prawidłowa ich liczba zapewnia odpowiednie dotlenienie organizmu. Zbyt dużo erytrocytów powoduje, że krew staje się gęstsza, co utrudnia jej przepływ i zwiększa ryzyko zakrzepów.

Rodzaje erytrocytozy

1.  
2. Erytrocytoza pierwotna

Najczęściej jest wynikiem zaburzeń szpiku kostnego, który produkuje za dużo krwinek czerwonych niezależnie od potrzeb organizmu. Najbardziej znanym przykładem jest czerwienica prawdziwa (polycythemia vera) – choroba nowotworowa z grupy tzw. nowotworów mieloproliferacyjnych.

2. Erytrocytoza wtórna

Występuje, gdy organizm zaczyna produkować więcej erytrocytów w odpowiedzi na zewnętrzne czynniki, takie jak:

• przewlekłe niedotlenienie (np. w chorobach płuc, przy przebywaniu na dużych wysokościach),

• guzki nowotworowe wytwarzające erytropoetynę (np. guzy nerek),

• wady serca z przeciekiem żylnym,

• palenie tytoniu.

3. Erytrocytoza rzekoma (fałszywa)

To sytuacja, w której liczba erytrocytów jest pozornie zwiększona – na przykład z powodu odwodnienia, które powoduje zagęszczenie krwi, mimo że liczba krwinek nie wzrosła.

Objawy erytrocytozy

Niektóre osoby z erytrocytozą nie odczuwają żadnych dolegliwości, ale u wielu mogą wystąpić objawy takie jak:

• bóle głowy,

• zawroty głowy,

• zaczerwienienie twarzy,

• świąd skóry (często nasilony po kąpieli),

• uczucie pełności lub ból w lewym podżebrzu (powiększenie śledziony),

• nadciśnienie tętnicze,

• zakrzepy (np. zator płucny, udar mózgu, zakrzepica żył głębokich).

Diagnostyka

Aby rozpoznać erytrocytozę, wykonuje się:

• Morfologię krwi – stwierdza się podwyższone wartości hematokrytu i liczby erytrocytów,

• Poziom erytropoetyny (EPO) – niski w przypadku czerwienicy prawdziwej, podwyższony w erytrocytozie wtórnej,

• Badania obrazowe – np. USG nerek w poszukiwaniu guzów,

• Badania genetyczne – np. wykrycie mutacji JAK2 w czerwienicy prawdziwej,

• Gazometrię krwi – w celu oceny dotlenienia organizmu.

Leczenie

Leczenie erytrocytozy zależy od jej przyczyny:

• Czerwienica prawdziwa: leczenie polega m.in. na regularnym upuszczaniu krwi (flebotomia), stosowaniu leków cytoredukcyjnych i kwasu acetylosalicylowego (aspiryny).

• Erytrocytoza wtórna: leczenie polega na usunięciu przyczyny (np. leczenie chorób płuc, odstawienie tytoniu, usunięcie guza).

• Erytrocytoza rzekoma: wystarczy nawodnienie i leczenie przyczyn odwodnienia.

W każdym przypadku ważne jest kontrolowanie ryzyka zakrzepicy i monitorowanie stanu pacjenta przez hematologa lub lekarza rodzinnego.

Erytrocytoza to stan, który nie zawsze daje wyraźne objawy, ale może prowadzić do poważnych powikłań, jeśli zostanie zignorowany. Dlatego warto regularnie wykonywać badania krwi i zgłaszać się do lekarza w razie niepokojących objawów. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie mogą zapobiec powikłaniom i poprawić jakość życia pacjenta.