Bilharcjoza

Bilharcjoza to choroba pasożytnicza wywoływana przez przywry z rodzaju Schistosoma. Pasożyty te dostają się do organizmu człowieka poprzez skórę podczas kontaktu z zakażoną wodą. Choroba występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, zwłaszcza w Afryce, Ameryce Południowej oraz Azji.

Przyczyny bilharcjozy

Bilharcjoza jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez przywry z rodzaju Schistosoma. Najczęściej spotykane gatunki to:

• Schistosoma haematobium (powoduje schistosomatozę układu moczowego)
• Schistosoma mansoni i Schistosoma japonicum (powodują schistosomatozę jelitową)

Zakażenie następuje przez kontakt skóry z wodą skażoną larwami pasożyta (cerkariami), które przenikają przez skórę do organizmu człowieka. Larwy dostają się do krwiobiegu, a następnie osiedlają się w naczyniach krwionośnych otaczających narządy wewnętrzne.

Objawy bilharcjozy

Objawy zależą od stadium choroby i lokalizacji pasożytów w organizmie:

Faza wczesna (reakcja na penetrację cerkarii) – objawia się swędzeniem, wysypką lub pokrzywką w miejscu wniknięcia pasożyta.

Faza ostra (gorączka Katayama) – występuje kilka tygodni po zakażeniu i obejmuje:

• gorączkę,
• bóle mięśni i stawów,
• dreszcze,
• kaszel,
• powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.

Faza przewlekła – wynika z osadzania się jaj pasożytów w różnych narządach:

• Bilharcjoza jelitowa – bóle brzucha, biegunka (czasem krwawa), niedokrwistość.
• Bilharcjoza moczowa – krwiomocz, ból podczas oddawania moczu, uszkodzenie pęcherza i nerek.
• Bilharcjoza wątrobowa – marskość wątroby, nadciśnienie wrotne, wodobrzusze.
• Możliwe powikłania neurologiczne – jeśli pasożyty dostaną się do mózgu lub rdzenia kręgowego.

Leczenie bilharcjozy

• Prazykwantel – lek przeciwpasożytniczy, który skutecznie niszczy dorosłe formy Schistosoma. Zwykle stosuje się jedną lub dwie dawki.
• Leczenie wspomagające – leki przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz w razie potrzeby antybiotyki na wtórne infekcje.
• W przypadkach poważnych powikłań może być konieczna interwencja chirurgiczna.

Skutki bilharcjozy

Nieleczona bilharcjoza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

• Przewlekłe uszkodzenie narządów (nerki, wątroba, jelita, pęcherz moczowy),
• Marskość wątroby i nadciśnienie wrotne,
• Niepłodność i zaburzenia układu moczowo-płciowego,
• Nowotwory pęcherza moczowego (w przypadku schistosomatozy moczowej),
• Uszkodzenie układu nerwowego – rzadko, ale może prowadzić do porażeń.

Zapobieganie

• Unikanie kąpieli w zbiornikach wodnych w regionach endemicznych,
• Stosowanie środków ochrony osobistej (np. buty i odzież ochronna w miejscach ryzyka),
• Oczyszczanie wód i zwalczanie ślimaków, które są żywicielami pośrednimi pasożyta,
• Badania przesiewowe i wczesne leczenie zakażonych osób.