Angioedema

Angioedema to nagły obrzęk podskórny lub podśluzówkowy, wynikający z gromadzenia się płynu w tkankach. Jest to stan potencjalnie zagrażający życiu, szczególnie gdy obejmuje drogi oddechowe. Angioedema może występować samodzielnie lub w połączeniu z pokrzywką i często wiąże się z reakcjami alergicznymi, nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego lub czynnikami genetycznymi.

Rodzaje Angioedemy

1. Alergiczna (immunologiczna)
   Występuje w wyniku reakcji alergicznej na określone substancje, takie jak:

   • Pokarmy (np. orzeszki ziemne, owoce morza, mleko).
   • Leki (np. penicylina, aspiryna).
   • Ukąszenia owadów.

2. Niealergiczna (pseudoalergiczna)
   Nie jest związana z odpowiedzią immunologiczną, ale może być wywołana przez:

   • Leki, takie jak inhibitory ACE (stosowane w leczeniu nadciśnienia).
   • Czynniki fizyczne (np. nacisk, zimno, wysiłek fizyczny).

3. Dziedziczna (HAE, hereditary angioedema)
   Spowodowana mutacją genetyczną prowadzącą do niedoboru lub nieprawidłowego działania inhibitora esterazy C1 (białka kontrolującego reakcje zapalne). Jest to rzadka, ale poważna forma angioedemy.

4. Idiopatyczna
   Występuje bez wyraźnej przyczyny. Często diagnozowana po wykluczeniu innych możliwych czynników.

Objawy Angioedemy

Objawy zależą od lokalizacji obrzęku i mogą obejmować:

• Skóra: Nagłe, bezbolesne obrzęki, najczęściej twarzy, powiek, warg, języka, kończyn lub narządów płciowych.
• Drogi oddechowe: Chrypka, trudności w oddychaniu, świst oddechowy, uczucie duszności (stan zagrożenia życia).
• Przewód pokarmowy: Bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka.
• Inne objawy: Zaczerwienienie skóry, czasem świąd, szczególnie w przypadku reakcji alergicznej.

Diagnostyka

Diagnoza angioedemy opiera się na:

1. Wywiadzie medycznym: Określenie czynników wyzwalających, historii rodzinnej i współistniejących objawów.
2. Badaniach laboratoryjnych:
   • Poziom C1-inhibitora i jego funkcji (w przypadku podejrzenia dziedzicznej angioedemy).
   • Testy alergiczne, jeśli podejrzewa się reakcję alergiczną.
3. Obserwacji klinicznej: Lokalizacja i czas trwania obrzęku, obecność pokrzywki.

Leczenie Angioedemy

Leczenie angioedemy zależy od jej rodzaju i nasilenia:

1. Angioedema alergiczna:

   • Adrenalina: W ciężkich przypadkach (np. wstrząs anafilaktyczny).
   • Leki przeciwhistaminowe: Blokujące reakcję alergiczną.
   • Glukokortykosteroidy: Redukujące obrzęk i stan zapalny.

2. Angioedema związana z inhibitorami ACE:

   • Natychmiastowe odstawienie leku.
   • Stosowanie innych leków przeciwnadciśnieniowych, np. ARB.

3. Dziedziczna angioedema:

   • Koncentraty C1-inhibitora (dożylnie).
   • Leki bradykininowe (np. ikatybant) hamujące mechanizmy wywołujące obrzęk.
   • Profilaktyka: androgeny (danazol) lub inhibitory kalikreiny.

4. Idiopatyczna angioedema:

   • Leki przeciwhistaminowe lub glikokortykosteroidy.
   • Eliminacja potencjalnych czynników wyzwalających (np. stresu).

Zapobieganie Angioedemie

• Unikanie znanych alergenów i czynników wyzwalających.
• Regularne stosowanie leków profilaktycznych w przypadku dziedzicznej angioedemy.
• Ścisłe monitorowanie terapii inhibitorami ACE i wczesne reagowanie na objawy obrzęku.
• Noszenie przy sobie zestawu ratunkowego (adrenalina w autostrzykawce) w przypadku ciężkich reakcji alergicznych.

Rokowanie i Powikłania

Większość przypadków angioedemy ma dobre rokowanie, jeśli zostanie szybko rozpoznana i leczona. Jednak brak interwencji w obrzękach dróg oddechowych może prowadzić do uduszenia. Dziedziczna angioedema wymaga długotrwałego monitorowania i leczenia, aby zapobiegać nawrotom i powikłaniom.

Angioedema to stan wymagający szybkiej diagnostyki i leczenia, szczególnie gdy dotyczy dróg oddechowych. Znajomość czynników ryzyka, odpowiednia profilaktyka i leczenie mogą znacznie zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań i poprawić jakość życia pacjentów.